Ô nhiễm môi trường nước là tình trạng nước bị các chất độc hại xâm chiếm. Chúng được hình thành từ những hoạt động sản xuất, sinh hoạt của con người. Cũng như ô nhiễm không khí, ô nhiễm môi trường nước để lại nhiều hậu quả to lớn, ảnh hưởng đến sức khỏe của con người, các sinh vật trong nước nhiễm độc hàng loạt... Vậy những nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường nước là gì? Điều này đang gây ảnh hưởng như thế nào đến đời sống, sức khỏe của con người hiện nay?

I. Ô nhiễm môi trường nước là gì?

Ô nhiễm môi trường nước là hiện tượng các vùng nước (sông, hồ, biển, nước ngầm...) bị các hoạt động của con người và môi trường tự nhiên làm nhiễm các chất độc hại như những chất có trong thuốc bảo vệ thực vật, chất thải chưa được xử lý... 

Ô nhiễm môi trường nước ảnh hưởng rất xấu đến sức khỏe của con người cũng như hệ sinh thái. Có rất nhiều nguyên nhân dẫn tới tình trạng ô nhiễm môi trường nước hiện nay, trong đó có hai nguyên nhân chính, gây tác động mạnh nhất là từ con người và tự nhiên.

II. Nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường nước từ con người và sản xuất 

Do các chất thải của con người, khu xí nghiệp, chế xuất, khai thác khoáng sản, dầu mỏ, dầu khí không xử lý xả trực tiếp, khiến nguồn nước bị ô nhiễm nghiêm trọng, có nguy cơ ảnh hưởng trực tiếp đến nhiều vấn đề sức khỏe và cuộc sống của con người. Kể cả chất thải khu chế biến thủy sản, khu giết mổ, chế biến thực phẩm và hoạt động lưu thông với khí thải hóa chất cặn sau sử dụng cũng là tác nhân gây ô nhiễm nguồn nước. 

Hình ảnh ô nhiễm nguồn nước do tác động xấu từ con người

>>>XEM THÊM:Hiệu ứng nhà kính là gì? Tổng hợp những biện pháp khắc phục hiệu quả

1. Từ con người 

Mỗi ngày có một lượng lớn rác thải sinh hoạt trong quá trình sinh hoạt, vệ sinh của con người từ các hộ gia đình, bệnh viện, khách sạn, cơ quan trường học thải ra môi trường mà không qua xử lý. 

Thành phần cơ bản của nước thải sinh hoạt là các chất hữu cơ dễ bị phân hủy sinh học (cacbohydrat, protein, dầu mỡ, chất dinh dưỡng, chất rắn). Tùy theo mức sống và lối sống mà lượng nước thải cũng như tải lượng các chất có trong nước thải của mỗi người trong một ngày là khác nhau. Nói chung mức sống càng cao thì lượng nước thải và tải lượng thải càng cao. Do đó bệnh tật có điều kiện để lây lan và gây ô nhiễm môi trường. 

2. Sản xuất nông nghiệp gây ô nhiễm môi trường nước

Các hoạt động nông nghiệp như chăn nuôi gia súc (nước tiểu gia súc, thức ăn thừa không qua xử lý ) và các hoạt động sản xuất nông nghiệp khác (thuốc trừ sâu, phân bón từ các ruộng lúa, dưa, vườn cây, rau chứa các chất hóa học độc hại) có thể gây ô nhiễm nguồn nước ngầm và nước mặt. 

Hình ảnh sử dụng thuốc bảo vệ thực vật gây ô nhiễm nguồn nước

Trong quá trình sản xuất nông nghiệp, đa số nông dân đều sử dụng thuốc bảo vệ thực vật nhiều gấp ba lần liều lượng khuyến cáo. Chẳng những thế, nông dân còn sử dụng các loại thuốc trừ sâu đã bị cấm như Thiodol, Monitor... Trong quá trình bón phân, phun xịt thuốc, người nông dân không hề trang bị các dụng cụ bảo hộ lao động.

Hiện nay việc sử dụng phân hóa học, hóa chất bảo vệ thực vật tràn lan trong nông nghiệp làm cho nguồn nước cũng bị ảnh hưởng. Lượng hóa chất tồn dư sẽ ngấm xuống các tầng nước ngầm gây ảnh hưởng tới lượng nước. 

Đa số nông dân không có kho cất bảo quản thuốc, thuốc khi mua chưa sử dụng được cất giữ khắp nơi, kể cả gần nhà ăn, gần nguồn nước sinh hoạt. Phần lớn vỏ chai thuốc trừ sâu sau khi sử dụng xong bị vứt ngay ra bờ ruộng, số còn lại được gom để bán phế liệu.

3. Từ sản xuất công nghiệp

Các chất thải, nước thải, từ hoạt động sản xuất công nghiệp do tốc độ đô thị hóa, công nghiệp hóa ngày càng phát triển kéo theo các khu công nghiệp được thành lập, do đó lượng rác thải, nước thải của các hoạt động công nghiệp ngày càng nhiều và chưa được xử lý triệt để thải trực tiếp ra môi trường hay các con sông, nguồn nước gây ảnh hưởng tới chất lượng nước hiện nay. 

Nước thải sản xuất công nghiệp cũng là nguyên nhân gây ô nhiễm nguồn nước tại Việt Nam

>>>XEM THÊM: Thực trạng biến đổi khí hậu và các giải pháp khắc phục hiệu quả nhất

4. Ô nhiễm nguồn nước từ rác thải y tế

Các rác thải y tế từ các phòng thí nghiệm, phẫu thuật hay các cơ sở rửa thực phẩm… luôn mang theo vô vàn mầm bệnh, virus tác động xấu đến sức khỏe của con người.

Nếu như các loại rác thải đó không được xử lý mà thải ra môi trường sẽ khiến các loại virus lây lan nhanh ra môi trường và ảnh hưởng trực tiếp tới nguồn nước, sức khỏe con người.

5. Ô nhiễm nguồn nước do quá trình đô thị hóa

Hiện nay tốc độ đô thị hóa, công nghiệp hóa ngày càng phát triển rất nhanh, kéo theo sự hình thành và phát triển của các khu công nghiệp để đáp ứng những nhu cầu cần thiết của con người.

Tại các khu công nghiệp, hay các nhà máy đã xả thải ra hàng nghìn m3 nước ra ngoài môi trường mỗi ngày mà chưa qua xử lý khiến nguồn nước tại các khu vực này ô nhiễm nặng nề ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, chất lượng cuộc sống.

Nguy hiểm hơn hết, tình trạng đáng báo động là tính trạng bệnh ung thư xuất hiện càng ngày càng nhiều quanh các khu công nghiệp.

III. Nguyên nhân tự nhiên gây ô nhiễm môi trường nước

Bất cứ một hiện tượng nào làm giảm chất lượng nước đều bị coi là nguyên nhân gây ô nhiễm nước.

• Ô nhiễm nước do mưa, tuyết tan, lũ lụt... hoặc do các sản phẩm từ hoạt động sống của sinh vật chưa kể xác chết của chúng.
• Cây cối, sinh vật chết đi, chúng bị vi sinh vật phân hủy thành chất hữu cơ. Một phần sẽ ngấm vào lòng đất, sau đó sẽ ngấm sâu vào nguồn nước ngầm, gây ô nhiễm, hoặc theo dòng nước ngầm hòa vào dòng lớn.

Thiên tai, lũ lụt là nguyên nhân dẫn đến ô nhiễm nguồn nước hiện nay

• Lụt lội có thể làm nước mất sự trong sạch, khuấy động những chất bẩn, cáu cặn trong hệ thống cống rãnh, mang theo nhiều chất thải độc hại từ nơi đổ rác, và cuốn theo các loại hóa chất trước đây đã được cất giữ.
• Lụt lội kéo dài có thể ô nhiễm nặng nề hơn do hóa chất dùng trong nông nghiệp, khu công nghiệp phế thải,... Ô nhiễm nguồn nước do các yếu tố tự nhiên (Núi lửa, bão lụt, xói mòn...) có thể sẽ rất nghiêm trọng.

Sự suy giảm chất lượng nước có thể do đặc tính địa chất của nguồn nước, ví dụ như nước trên đất phèn thường chứa nhiều sắt, nhôm, nước lấy từ lòng đất thường chứa nhiều canxi...

IV. Hậu quả của ô nhiễm môi trường nước gây ra

Ô nhiễm môi trường nước là hiện tượng nguy hiểm, tác động rất xấu đến sức khỏe con người cũng như động, thực vật xung quanh, nguy hiểm hơn chúng còn ảnh hưởng xấu đến nền kinh tế và nhiều lĩnh vực khác như sau: 

1. Ô nhiễm nguồn nước ảnh hưởng đến sức khỏe con người

Với những dạng ô nhiễm nguồn nước khác nhau sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe của con người theo những cách khác nhau như sau: 

Các hoạt động công nghiệp 

Kim loại nặng trong quá trình công nghiệp thường tích lũy trong các sông và các hồ gần đó, chúng vô cùng độc hại đối với các loại sinh vật biển (cá, động vật khác...), sau đó con người ăn phải chúng. Dẫn đến làm chậm sự phát triển, con người bị dị tật bẩm sinh và thậm chí gây nên bệnh ung thư. 

Còn với các chất thải công nghiệp chứa nhiều các hợp chất độc hại gây sức khỏe cho thủy sản. Các chất độc trong chất thải có thể gây tử vong, ức chế miễn dịch, suy giảm khả năng sinh sản và ngộ độc cấp tính. 

Mưa axit 

Các hạt sunfat từ mưa axit có thể gây hại cho sức khỏe của sinh vật ở các sông và hồ có thể dẫn đến tử vong.

2. Ô nhiễm nguồn nước ảnh hưởng đối với sinh vật, thực vật

Các hóa chất, vi khuẩn tồn tại ở trong nước khiến cho các sinh vật, thực vật chết dần, hậu quả làm mất cân bằng hệ sinh thái.

Nguồn nước bị ô nhiễm cũng khiến cho các loại thực vật ngày càng còi cọc, khó phát triển, yếu bệnh và thậm chí là không phát triển được.

3. Ô nhiễm nguồn nước ảnh hưởng đến nền kinh tế

Ô nhiễm nguồn nước có thể gây tổn hại cho nền kinh tế vì nó có thể tốn kém chi phí để xử lý và ngăn ngừa ô nhiễm. Chất thải không bị phân hủy nhanh chóng tích tụ trong nước và chảy vào các đại dương.

V. Biện pháp khắc phục những nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường nước

• Người dân cần có ý thức hơn về bảo vệ môi trường sống của mình.
• Các công ty xí nghiệp nên có các bể xử lý nguồn nước thải trước khi xả ra môi trường.
• Các cơ quan chức năng, đoàn thể cần thường xuyên đôn đốc kiểm tra các công ty để tránh tình trạng vì lợi nhuận mà các công ty không chấp hành luật bảo vệ môi trường. 
• Ngoài ra, người dân cũng nên tự bảo vệ sức khỏe gia đình bằng hệ thống lọc nước giếng khoan gia đình, máy lọc xử lý nước để có thể loại bỏ hoàn toàn các chất cặn bẩn, chất độc hại, các kim loại nặng... tạo nước tinh khiết để uống nước,  trực tiếp không cần đun nấu. 
• Tiến hành bảo trì, thay thế cũng như sửa chữa nhanh chóng các cơ sở hạ tầng xử lý nước thải bị rò rỉ và bị lỗi.
• Tại các ngành sản xuất nên đảm bảo có một cơ sở xử lý được thiết kế tốt, có thể ngăn ngừa ô nhiễm nguồn nước bằng cách làm mát, xử lý, cũng như loại bỏ tất cả các thành phần độc hại của chất thải thải vào các vùng nước.

Trên đây là những nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường nước hiện nay, Hóa chất Kim Ngưu hi vọng thông qua bài viết này mọi người có thể có ý thức hơn để bảo vệ môi trường nước trong sạch, an toàn hơn. Vì nguồn nước trong sạch là điều thiết yếu để có được một cuộc sống khỏe mạnh.