Trong cuộc sống hàng ngày, đặc biệt là các ngành công nghiệp sản xuất sắt thép, xử lý nước, sản xuất thực phẩm, các hợp chất hữu cơ, vô cơ,…axit clohydric HCl được sử dụng rất phổ biến với vai trò là nguyên liệu hoặc chất xúc tác. Để tìm hiểu cụ thể hơn về Axit Clohydric HCl là gì? tính chất, cách điều chế và các ứng dụng của HCl trong đời sống hiện nay như thế nào, các bạn hãy cùng chúng tôi theo dõi nội dung bài viết dưới đây nhé.

Axit Clohydric là gì?

Axit Clohydric HCl là gì?

Axit Clohidric (viết tắt là HCl) là tên gọi của dung dịch khí hiđro clorua (HCl) trong nước. Khí hiđro clorua (HCl) là một hợp chất vô cơ, ở điều kiện thường là một chất khí không màu, có mùi xốc. Khi hòa tan khí HCl vào nước sẽ tạo thành dung dịch axit clohydric, một axit mạnh.
Một số tên gọi khác: Axit hiđrocloric, Axit muriatic.

Trong ngành công nghiệp dược phẩm, hóa học, xây dựng các chế phẩm,…axit clohydric được sử dụng rộng rãi. Tuy nhiên, cần thận trong khi sử dụng vì nó có khả năng ăn mòn các mô con người, gây tổn thương cơ quan hô hấp, mắt, da và ruột.

Các tính chất đặc trưng của axit clohydric

1/ Tính chất vật lý của HCl

Các tính chất vật lý của HCl

- Khi ở dạng khí, HCl không màu, có mùi xốc, nặng hơn không khí và tan nhiều trong nước tạo dung dịch axit mạnh.

- Khi ở dạng lỏng, HCl loãng không màu. Ở dạng đậm đặc 40%, axit HCl có màu vàng ngả xanh lá và có thể tạo thành sương mù axit, có khả năng ăn mòn và làm tổn thương các mô của con người.

- Độ hòa tan trong nước: 725g/l ở 20 độ C.

- Trọng lượng phân tử: 36,5 g/mol.

- Dung dịch HCl dễ bay hơi.

2/ Tính chất hóa học của axit clohydric – Những chất tác dụng với HCl

Các tính chất hóa học của HCl

- Axit HCl làm đổi màu chất chỉ thị, cụ thể là làm quỳ tím chuyển đỏ (dấu hiệu nhận biết HCl)

- HCl tác dụng với các kim loại đứng trước H trong dãy hoạt động hóa học (trừ một số trường hợp đặc biệt như Chì (Pb) tạo muối ít tan, gây cản trở phản ứng) tạo thành muối clorua và khí Hydro

Fe + 2HCl → FeCl2 + H2↑

2Al + 6HCl → 2AlCl3 + 3H2↑

- HCl tác dụng với oxit bazơ tạo thành muối clorua và nước (kim loại không thay đổi hóa trị)

CuO + 2HCl → CuCl2 + H2O

- Tác dụng bazơ tạo thành muối clorua + nước

Cu(OH)2 + 2HCl → CuCl2 + 2H2O

Al(OH)3 + 3HCl → AlCl3 + 3H2O

- HCl tác dụng với dung dịch muối của axit yếu hơn (hoặc tạo sản phẩm kết tủa, khí bay hơi) tạo thành muối mới và axit mới

AgNO3 + HCl → AgCl + HNO3

CaCO­3 + 2HCl → CaCl2 + H2O + CO2↑

- HCl có tính khử khi tác dụng với chất có tính oxy hóa mạnh như KMnO4, K2Cr2O7, MnO2, KClO3, …axit clohydric có tính khử.

6HCl + KClO3 → KCl + 3Cl2↑ + 3H2O

2HCl + MnO2 → MnCl2 + Cl2↑ + H2O

14HCl + K2Cr2O7 → 2KCl + 2CrCl3 + 3Cl2↑ + 7H2O

16HCl + 2KMnO4 → 2KCl + 2MnCl2 + 5Cl2↑ + 8H2O

3/ HCl không tác dụng với chất nào

• Kim loại đứng sau H trong dãy điện hóa như Cu, Ag, Au,...
• Đa số muối không tan (trừ muối của axit yếu hơn như CaCO3, AgCl tạo kết tủa). Cụm "Muối không tan có gốc CO3 và PO4, trừ K2CO3 và Na2CO3,K3PO4 và Na3PO4" rất tối nghĩa và dễ gây hiểu lầm. K2CO3, Na2CO3, K3PO4, Na3PO4 là các muối tan, và chúng tác dụng mạnh với HCl (tạo khí CO2 hoặc không phản ứng tùy tính chất của axit tạo thành). Bạn nên làm rõ là "muối của axit yếu hơn và tạo sản phẩm không tan/khí bay hơi".
• Các phi kim.
• Các oxit axit (oxit phi kim).

4/ Bảng So Sánh Ứng Dụng Các Nồng Độ HCl Phổ Biến

Các phương pháp điều chế và sản xuất axit clohydric

1/ Trong phòng thí nghiệm

Axit clohydric được điều chế bằng phương pháp sunfat, sử dung Acid sulfuric H2SO4( đặc)  có thể đạt nồng độ lên đến 40% với phương trình điều chế diễn ra theo 2 giai đoạn:

Giai đoạn 1: NaCl rắn + H2SO4 đặc → NaHSO4 + HCl  (150 – 250 ºC)

Giai đoạn 2: 2NaCl rắn + H2SO4 đặc → Na2SO­4 + 2HCl  (500 – 600 ºC)

Sản phẩm được tạo thành có độ tinh khiết cao nhưng phương pháp này không được dùng để sản xuất HCl thương mại quy mô lớn do chi phí năng lượng cao và các vấn đề về ăn mòn thiết bị.

Sơ đồ điều chế HCl trong phòng thí nghiệm

2/ Trong công nghiệp

Axit clohydric được điều chế trong công nghiệp thường có nồng độ 32 - 34 % với phương trình điều chế sau:

H2 + Cl2 → 2HCl 

(xúc tác ánh sáng hoặc nhiệt độ khoảng 200-300 °C)

- HCl được tổng hợp trực tiếp từ khí clo và khí hydro nên sản phẩm có độ tinh khiết cao.

- Để đảm bảo phản ứng diễn ra hoàn toàn, lượng hydro được cung cấp cao hơn clo khoảng 1 - 2%.

- Hỗn hợp khí hydro và clo có khả năng gây nổ nên cần những thiết bị đặc biệt có khả năng chịu nhiệt cao.

Sơ đồ điều chế HCl trong công nghiệp

Ngoài ra, HCl cũng được tổng hợp từ một số phương pháp khác:

- Thủy phân clorua kim loại nặng ở nhiệt độ cao

2FeCl3 + 6H2O → Fe2O3 + 3H2O + 6HCl

- HCl cũng là sản phẩm phụ từ quá trình nhiệt phân 1,2 – dicloretan để sản xuất vinyl clorua, một nguyên liệu quan trọng trong ngành nhựa PVC 

C2H4 + Cl2 → C2H4Cl2

C2H4Cl2 → C2H3Cl + HCl

- Clorua hóa ankan RH với R là gốc hydrocacbon

Cl2 + RH → RCl + HCl

- Phản ứng trao đổi gốc clo với HF.

RCl + HF → RF + HCl

- Nhiệt phân Clodiflometan

2CHF2Cl → CF2=CF2 + 2 HCl

- Đốt rác thải hữu cơ clo

C4H6Cl2 + 5O2 → 4CO2 + 2H2O + 2HCl

Axit Clohydric và các ứng dụng trong cuộc sống

- Xử lý nước hồ bơi: Cân bằng nồng độ pH, diệt khuẩn, rong rêu, tảo, khử trùng,…

- Sử dụng HCl nồng độ 18% để tẩy gỉ thép trước khi cán, mạ điện,….

Fe2O3 + Fe + 6HCl → 3FeCl2 + 3H2O

HCl giúp tẩy gỉ sét hiệu quả

- Sản xuất hợp chất hữu cơ như vinyl clorua, diclorometa, than hoạt tính, polycacbonat, axit ascobic, một số loại dược phẩm,…

2CH2=CH2 + 4HCl + O2 → 2ClCH2CH2Cl + 2H2O

- Kiểm soát, trung hòa pH để điều chỉnh tính bazo trong dung dịch

OH− + HCl → H2O + Cl−

- Sản xuất các hợp chất vô cơ như các hóa chất xử lý nước thải, muối clorua dùng để mạ điện, mạ kẽm clorua trong công nghiệp mạ và sản xuất pin,…

- Tham gia vào nhiều phản ứng hóa học trong dạ dày như:

+ Hòa tan các muối khó tan, là chất xúc tác cho các phản ứng thủy phân các chất đường, bột và chất đạm thành các chất đơn giản hơn mà cơ thể có thể hấp thụ được.

+ Ngăn ngừa các mầm bệnh do vi khuẩn trong dạ dày và ruột gây ra.

+ Kích hoạt các chất thiết yếu trong cơ thể như hooc - mon và enzyme tiêu hóa thức ăn.

+ Giúp cơ thể hấp thụ các chất dinh dưỡng quan trọng trong thực phẩm như vitamin A, C, E, B6, B12, canxi, magie, kẽm, sắt ... 

Sơ đồ sinh axit HCl từ các tế bào thành tuyến vị dạ dày

- Axit clohydric được dùng trong xử lý da, vệ sinh nhà cửa, bơm vào các tầng đá của giếng dầu để hòa tan một phần đá, tạo lỗ rỗng lớn hơn,…

- Trộn HCl đậm đặc với HNO3 đậm đặc theo tỉ lệ mol 1:3 để tạo thành hỗn hợp nước cường tona (hòa tan vàng, bạch kim).

- Sản xuất thực phẩm, phụ gia thực phẩm như aspartame, fructose, gelatin, axit citric, lysine,….

Tác hại của khí HCl đối với môi trường và con người

- Tiếp xúc nhiều với hơi axit clohydric có thể gây nhiễm độc, viêm dạ dày, viêm phế quản mãn tính, mẩn đỏ, tổn thương da hoặc bỏng nghiêm trọng, giảm thị lực,….

- Tiếp xúc lâu với khí HCl có thể gây khàn giọng, loét đường hô hấp, đau tức ngực, làm tê liệt các chức năng của hệ thần kinh trung ương,.…

- Gây bỏng, tụ máu, tích nước ở phổi nếu bị nặng,…

- Làm cây cối chậm phát triển, giảm độ mỡ nóng của lá cây, khiến các tế bào biểu bì của lá cây co lại,…thậm chí chết cây nếu tiếp xúc với HCl nồng độ cao.

Axit Clohydric làm giảm độ bóng mỡ của lá cây

Hướng dẫn Xử lý Sự cố & Sơ cứu khi tiếp xúc với HCl

Xử Lý Khẩn Cấp Khi Tiếp Xúc Với HCl

Trong mọi tình huống liên quan đến hóa chất, đặc biệt là axit mạnh như HCl, thời gian là vàng, hành động đúng là sinh mạng. Đây không phải là lúc để hoảng sợ, mà là lúc để hành động theo quy trình một cách bình tĩnh và quyết đoán.

HCl Dính Vào Da

• Xử lý ngay: Rửa dưới vòi nước sạch ít nhất 15–20 phút. Cởi bỏ toàn bộ quần áo, phụ kiện bị dính axit.
  
  
• Khi nào đi viện:
  
  
• Vùng bỏng rộng > 1 lòng bàn tay.
  
  
• Có phồng rộp, cháy đen hoặc đau dữ dội.
  
  
• Bỏng ở vùng mặt, mắt, bộ phận sinh dục.
  
  
• Lưu ý: Với mọi trường hợp – dù nhẹ – vẫn nên đi khám để tránh biến chứng.

HCl Bắn Vào Mắt

• Tuyệt đối KHÔNG dụi mắt hay tự nhỏ dung dịch trung hòa.
  
  
• Cách xử lý:
  
  
• Rửa mắt dưới nước sạch ít nhất 15 phút, mở to mí mắt.
  
  
• Nghiêng đầu để axit không lan sang mắt còn lại.
  
  
• Gọi cấp cứu trong lúc rửa.
  
  

• 

Hít Phải Hơi HCl

• Đưa nạn nhân ra nơi thoáng khí.
  
  
• Nới lỏng quần áo, để ngồi/nửa nằm để dễ thở.
  
  
• Nếu có dấu hiệu ho dữ dội, tím tái, thở khó: Gọi cấp cứu ngay.

Lời Khuyên Vàng Từ VIETCHEM: Phòng Ngừa Là Biện Pháp Tốt Nhất

Tầm quan trọng của việc có sẵn trạm rửa mắt khẩn cấp và vòi tắm khẩn cấp tại nơi làm việc là không thể bàn cãi. Chúng giúp giảm thời gian phản ứng từ vài phút xuống còn vài giây, quyết định trực tiếp đến mức độ nghiêm trọng của vết thương.  Hãy đảm bảo mọi người đều được đào tạo về các quy trình khẩn cấp này. Đó là sự đầu tư quý giá nhất.

VietChem - Nơi cung cấp axit clohydric HCl chất lượng, giá tốt

Hiện nay, axit clohydric HCl được phân phối rất nhiều trên thị trường. Tuy nhiên, không phải nơi nào cũng cung cấp đúng sản phẩm chất lượng, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, thậm chí tăng giá sản phẩm cao hơn nhiều so với thực tế. Chính vì vậy mà việc chọn được một địa chỉ mua HCl chất lượng không phải là điều dễ dàng với nhiều khách hàng. Và để quý khách hàng có thể an tâm mua sắm, chúng tôi xin bật mí một địa chỉ cung cấp axit clohydric uy tín, được đông đảo người dùng tin tưởng, trong đó có cả các công ty, tập đoàn lớn - đó là công ty VietChem.

Đến với VietChem, mọi quý khách hàng đều được đảm bảo lợi ích khi mua sản phẩm của công ty, trong đó có axit HCl. Tùy vào nhu cầu sử dụng mà quý khách có thể lựa chọn axit HCl 30 - 35% Việt Nam hoặc axit HCl 37% Trung Quốc. 

Để được tư vấn và báo giá chi tiết hơn, quý khách vui lòng liên hệ đến số hotline 0826 010 010 hoặc truy cập vào website vietchem.com.vn để các bạn chuyên viên có thể hỗ trợ tốt nhất. 

FAQs

Axit HCl có hòa tan nhựa không?

Không, hầu hết các loại nhựa công nghiệp (HDPE, PP, PVC) đều không bị HCl ăn mòn vì cấu trúc polymer bền vững. Tuy nhiên, một số nhựa đặc biệt có thể bị ảnh hưởng ở nồng độ/ nhiệt độ cao, nên luôn dùng thiết bị chứa đạt chuẩn.

Nồng độ HCl trong dạ dày là bao nhiêu?

Khoảng 0.3% – 0.5% (0.03M – 0.05M), pH từ 1.5 đến 3.5. Dù thấp hơn HCl công nghiệp, vẫn đủ mạnh để diệt khuẩn và kích hoạt enzyme tiêu hóa protein.

Cách trung hòa HCl bị đổ?

• Không dùng bazơ mạnh (như NaOH).
  
  
• Dùng bazơ yếu như NaHCO₃ hoặc CaCO₃, rắc từ ngoài vào trong vết đổ.
  
  

Trang bị bảo hộ đầy đủ, kiểm tra pH đạt 6–8 trước khi dọn sạch theo quy định xử lý chất thải nguy hại.

Xem thêm: 

• Mua axit HCl tại khu vực trực thuộc Nam Bộ ở đâu giá tốt nhất hiện nay
• Địa chỉ nào cung cấp HCl uy tín tại Đông Nam Bộ
• Nên mua axit HCl ở đâu Tây Nam Bộ