Bảng độ âm điện là một yếu tố quan trọng để mọi người so sánh được tính kim loại và phi kim loại của những nguyên tố hóa học. Nhưng bạn có biết độ âm điện cụ thể đầy đủ của các nguyên tố như thế nào? 

1. Độ âm điện là gì?

Trước khi xem xét bảng độ âm điện của các nguyên tố, bạn có biết độ âm điện có nghĩa là gì? Độ âm điện chính là khả năng của một nguyên tố hút những electron quanh nó trong một liên kết hóa học. Nó sẽ được xác định bằng vị trí của các nguyên tố trong bảng tuần hoàn cùng mức độ khác biệt về khả năng hút electron giữa các nguyên tố trong một phân tử. 

Những nguyên tố có độ âm điện cao sẽ có khả năng hút electron mạnh, cũng có xu hướng thu hẹp kích thước liên kết hóa học và tạo ra 1 điện tích âm. Những nguyên tố có độ âm điện thấp có khả năng hút electron yếu hơn và tạo ra 1 điện tích dương. 

Độ âm điện là gì?

Đây là một đại lượng quan trọng để hiểu về các tính chất hóa học của những phân tử và liên kết hóa học giữa những nguyên tố. Nói tóm lại:

• Nguyên tử có độ âm điện càng nhỏ thì nguyên tố đó có tính kim loại càng mạnh
• Nguyên tử có độ âm điện càng lớn thì nguyên tố đó có tính phi kim càng mạnh 
• Thang đo độ âm điện hiện đang được ứng dụng phổ biến rộng rãi trên toàn thế giới là thang Pauling. 
• Độ âm điện nhỏ nhất được quy ước là của Fluorine vì Fluorine là kim loại mạnh nhất rồi mới xác định các nguyên tố kế tiếp.

2. Bảng độ âm điện của những nguyên tố hóa học cơ bản

Theo bảng độ âm điện Pauling thì sẽ lấy nguyên tử Fluorine để làm chuẩn nhằm xác định độ âm điện tương đối của các nguyên tử nguyên tố khác. Cụ thể:

Trong 1 chu kỳ thì độ âm điện của những nguyên tử sẽ tăng dần lên từ trái qua phải theo chiều điện tích hạt nhân.

Trong 1 nhóm thì độ âm điện của những nguyên tử sẽ giảm dần theo thứ tự từ trên xuống dưới theo chiều điện tích hạt nhân.

3. Độ âm điện và xu hướng tuần hoàn

Trong một khoảng chu kỳ thì di chuyển từ bên trái sang bên phải thì bạn sẽ thấy điện tích hạt nhân theo hướng tăng dần. Nhưng kích thước nguyên tử thì giảm xuống. Cho nên, giá trị của độ âm điện sẽ tăng lên trong 1 khoảng chu kỳ trong bảng tuần hoàn hiện dùng. 

Số hiệu nguyên tử cũng sẽ gia tăng khi di chuyển xuống trong nhóm của bảng tuần hoàn. Giá trị điện tích hạt nhân cũng tăng lên nhưng sẽ có một lớp vỏ được thêm để tăng ảnh hưởng của điện tích. 

Giá trị của độ âm điện cũng sẽ có xu hướng giảm dần khi đi xuống dần trong nhóm các nguyên tử. Phi kim sẽ có giá trị độ âm điện cao hơn so với kim loại. Nên trong tự nhiên, phi kim có tính âm điện còn kim loại có tính dương điện.

Xu hướng tuần hoàn của độ âm điện

4. Độ âm điện và những yếu tố ảnh hưởng

Bên cạnh bảng độ âm điện, hãy cùng xem những yếu tố ảnh hưởng đến độ âm điện của các nguyên tử:

4.1. Kích thước nguyên tử

Với nguyên tử có kích thước lớn thì giá trị độ âm điện nhỏ, đó là do các electron ở xa hạt nhân sẽ chịu lực hút ít hơn từ hạt nhân.

4.2. Điện tích hạt nhân

Với hạt nhân điện tích có giá trị lớn hơn thì độ âm điện sẽ có giá trị lớn hơn. Đó là bởi có sự gia tăng điện tích hạt nhân gây ra lực hút electron với lực lớn hơn.

4.3. Tác dụng của nhóm thế

Độ âm điện của một nguyên tử cũng sẽ tùy thuộc vào bản chất của nhóm thế gắn vào nguyên tử đó. Chính sự khác biệt về độ âm điện của 1 nguyên tử do các nhóm thế gây ra sẽ dẫn tới hành vi hóa học khác nhau của nguyên tử đó.

Những yếu tố nào ảnh hưởng độ âm điện?

5. Hiệu độ âm điện và các liên kết hóa học

Hiệu độ âm điện chính là hiệu số của giá trị độ âm điện của nguyên tử của 2 nguyên tố hóa học. Khi dựa vào hiệu độ âm điện, mọi người có thể sẽ dự đoán được kiểu liên kết hóa học của 1 phân tử. 

Hiệu độ âm điện cũng có cách tính rất đơn giản. Bạn chỉ cần lấy giá trị lớn hơn của nguyên tử nguyên tố này trừ giá trị nhỏ hơn của nguyên tử nguyên tố còn lại là được. Từ hiệu độ âm điện sẽ có những liên kết hóa học như:

5.1. Liên kết cộng hóa trị không cực

Hiệu độ âm điện của những nguyên tử tham gia liên kết hóa học có mức độ từ 0 đến dưới 0.4. Liên kết này được gọi là liên kết cộng hóa trị không phân cực. Độ phân cực của liên kết dưới mức 0.4, mức độ này nhỏ đến mức không thể xác định được trong thực tế.

5.2. Liên kết cộng hóa trị có cực

Liên kết cộng hóa trị có cực là liên kết được tạo nên từ các nguyên tử có hiệu độ âm điện có giá trị từ 0.4 đến dưới 1.7. Giá trị này càng có giá trị lớn thì độ phân cực sẽ càng cao. 

5.3. Liên kết ion

Liên kết ion là liên kết mà có hiệu độ âm điện giữa các nguyên tử giá trị lớn hơn hoặc bằng 1.7. Những nguyên tử có độ âm điện lớn hơn có khả năng hút electron đủ mạnh để nhận hoàn toàn e của các nguyên tử còn lại, tạo thành ion âm. Các nguyên tử mất e sẽ trở thành ion dương. 

Hy vọng những thông tin về bảng độ âm điện trên sẽ hữu ích cho bạn để có thêm nhiều kiến thức bổ ích.