Chất hữu cơ là gì? Hợp chất này có đặc điểm chung và phân loại chi tiết như thế nào? Ngoài ra, có điểm gì khác so với hợp chất vô cơ? Nếu bạn đang tìm hiểu thông tin, lời giải đáp cho những câu hỏi này thì hãy cùng đến với những chia sẻ hữu ích của VietChem trong bài viết sau đây. 

1. Hợp chất hữu cơ là gì?

Chất hữu cơ là gì? Theo định nghĩa trong hóa học, hợp chất hữu cơ là hợp chất của cacbon (trừ CO, CO2, muối cacbonat, xianua, cacbua,....). Khác với hợp chất vô cơ, trong thành phần của hợp chất hữu cơ nhất thiết phải có cacbon, hay gặp hidro, oxi, nito, sau đó đến halogen, lưu huỳnh,....

Hợp chất hữu cơ là hợp chất của cacbon

2. Đặc điểm chung của các hợp chất hữu cơ

Tương tự như các hợp chất khác, các hợp chất hữu cơ hiện nay cũng có những đặc điểm chung để nhận biết như sau: 

• Đặc điểm về cấu tạo: Được cấu tạo chủ yếu từ các nguyên tố phi kim có độ âm điện khác nhau không nhiều. Vì vậy, các liên kết hóa học trong phân tử các hợp chất hữu cơ chủ yếu là liên kết cộng hóa trị. 
• Tính chất vật lý: Các hợp chất hữu cơ thường có nhiệt độ nóng chảy và nhiệt độ sôi thấp (dễ bay hơi). Hơn nữa, phần lớn các hợp chất hữu cơ không tan trong nước, nhưng tan nhiều trong các dung môi hữu cơ. 
• Tính chất hóa học: Thường kém bền với nhiệt và khá dễ cháy. Phản ứng hóa học của các hợp chất hữu cơ thường xảy ra chậm và theo nhiều hướng khác nhau trong cùng một điều kiện, nên tạo ra hỗn hợp sản phẩm. 

3. Phân loại hợp chất hữu cơ

Hiện tại, có nhiều cách để có thể phân loại các hợp chất hữu cơ. Tuy nhiên, cách được dùng phổ biến nhất đó chính là dựa theo thành phần các nguyên tố tạo nên hợp chất hữu cơ. Cụ thể được phân loại như sau: 

• Hidrocacbon (phân tử chỉ chứa các nguyên tử cacbon và hidro): Hidrocacbon no, Hidrocacbon không no, Hidrocacbon thơm.
• Dẫn xuất của Hidrocacbon (phân tử có nguyên tử nguyên tố khác thay thế nguyên tử hidro của hidrocacbon): Dẫn xuất halogen, Ancol phenol/ete, Andehit/xeton, Amin/nitro, Axit/este, hợp chất tạp chức polime.

Hợp chất hữu cơ được phân loại dựa theo thành phần nguyên tố tạo nên hợp chất

4. So sánh hợp chất vô cơ và hợp chất hữu cơ

Ngay từ tên gọi hợp chất vô cơ và hợp chất hữu có đã thấy được sự khác biệt của hai hợp chất này. Tuy nhiên, để so sánh theo phương diện hóa học, chúng ta sẽ căn cứ vào những tiêu chí cụ thể sau đây: 

Cấu trúc phân tử

• Hợp chất hữu cơ chứa phân tử cacbon trong cấu trúc của chúng. Các phân tử hữu cơ thường chứa cacbon, hydro, oxy, nitơ, lưu huỳnh và photpho được liên kết với các nguyên tử cacbon để tạo thành các phân tử hữu cơ. Vì vậy, hầu hết các hợp chất hữu cơ đều chứa phân tử cacbon.

• Hợp chất vô cơ: Là những hợp chất không chứa phân tử cacbon trong cấu trúc của chúng. Chúng chỉ bao gồm các hợp chất anorganics như muối, axit, bazơ, oxit, nitrit, nitrat, clorit, clorat, perchlorat, sulfat, sulfít, sulfid, v.v. Hợp chất vô cơ thường được tạo ra từ các nguyên tố khác nhau, nhưng không bao gồm cacbon.

Thành phần nguyên tố 

• Hợp chất hữu cơ: Có chứa nguyên tố cacbon, trừ CO, CO2, muối cacbonat, xianua, cacbua,....

• Hợp chất vô cơ: Có thể có chứa các nguyên tố cacbon như CO, CO2, muối cacbonat, xianua, cacbua,....

Liên kết hóa học trong phân tử

• Hợp chất hữu cơ: Liên kết trong hợp chất chủ yếu là liên kết cộng hóa trị

• Hợp chất vô cơ: Liên kết trong hợp chất chủ yếu là liên kết ion

Phản ứng hóa học

• Hợp chất hữu cơ: xảy ra chậm, không hoàn toàn và không theo 1 hướng xác định

• Hợp chất vô cơ: phản ứng nhanh và thường chỉ theo 1 chiều

Tính chất vật lí

• Hợp chất hữu cơ: Thường có nhiệt độ nóng chảy, nhiệt độ sôi thấp và dễ bay hơi.

• Hợp chất vô cơ: Thường có nhiệt độ sôi hay nhiệt độ nóng chảy cao

Hợp chất hữu cơ và hợp chất vô cơ hoàn toàn khác biệt nhau theo các tiêu chí so sánh

5. Một số câu hỏi thường gặp 

Cùng với câu hỏi hợp chất hữu cơ là gì, những câu hỏi liên quan đến hợp chất này cũng được đặt ra. Theo đó, một số câu hỏi thường gặp về hợp chất hữu cơ và giải đáp chi tiết bạn có thể tham khảo như sau: 

Hợp chất hữu cơ tạp chức là gì?

Hợp chất hữu cơ tạp chức là hợp chất hữu cơ có nhiều hơn 1 loại nhóm chức. Điều này có nghĩa là trong cấu trúc của hợp chất này, có ít nhất 2 nhóm chức khác nhau. Đặc điểm nổi bật của hợp chất này đó là có khả năng tham gia vào nhiều phản ứng hóa học khác nhau do có nhiều nhóm chức khác nhau.

Hợp chất hữu cơ đơn chức là gì?

Hợp chất hữu cơ đơn chức là các hợp chất hữu cơ trong phân tử chỉ chứa duy nhất 1 nhóm chức. Nhóm chức này có thể là các nhóm chức chứa các gốc cacbon khác nhau, ví dụ như nhóm chức thế, nhóm chức chức năng, nhóm chức liên hợp, nhóm nhân v.v.

Hợp chất hữu cơ đa chức là gì?

Hợp chất hữu cơ đa chức là hợp chất hữu cơ trong phân tử chứa từ 2 nhóm chức giống nhau trở lên. Để xác định chất nào được gọi là hợp chất hữu cơ đa chức, cần kiểm tra xem phân tử đó có chứa ít nhất 2 nhóm chức giống nhau hay không. Nếu có, thì chất đó được xem là hợp chất hữu cơ đa chức.

Như vậy, thắc mắc về chất hữu cơ là gì đã được lý giải chi tiết trong bài viết trên đây. Bên cạnh đó, những vấn đề liên quan về hợp chất hữu cơ cũng đã được VietChem cập nhật chi tiết tới bạn. Hy vọng đây sẽ là những thông tin hữu ích, giúp bạn có thêm tài liệu tham khảo về những kiến thức hóa học thú vị.