Cyclohexane là một dung môi có nhiều ứng dụng trong đời sống sản xuất như dùng trong mực in, keo dán, phủ sơn, thuốc nhuộm. Vậy Cyclohexane là chất gì, có những đặc tính gì, những điều cần lưu ý trong quá trình sử dụng?... Người đọc hãy cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây để có câu trả lời chi tiết.

1. Cyclohexane là gì?

Cyclohexane là một hợp chất hữu cơ hidrocacbon vòng no thuộc nhóm cycloankan, có công thức phân tử là C6H12. Cyclohexane còn có tên gọi khác là Hexamethylene. Đây là một hợp chất không phân cực gồm 6 nguyên tử cacbon liên kết với nhau để tạo ra mạch vòng, mỗi nguyên tử cacbon liên kết với 2 nguyên tử hiđrô. 

Cyclohexane tồn tại dưới thể lỏng trong suốt, không màu, có mùi giống mùi dầu mỏ. Hợp chất thường được sử dụng làm dung môi hòa tan nhiều hợp chất hữu cơ, trong sản xuất hóa chất công nghiệp như axit adipic và caprolactam, là tiền chất của nylon…

Cyclohexane là gì?

2. Tính chất đặc trưng của Cylohexane

- Ngoại quan: Chất lỏng trong suốt, không màu, có thể bị oxy hóa và ngả sang màu vàng theo thời gian.

- Khối lượng phân tử: 84,162 g/mol.

- Tỷ trọng: 0,7739g/ml, chất lỏng; và 0,996g/ml - thể rắn.

- Nhiệt độ sôi: 80.74°C.

- Đông đặc ở nhiệt độ: - 31 độ C.

- Độ tan: Không tan trong nước. Tan trong các dung môi hữu cơ như ancol, benzen, este và chloroform.

- Độ nhớt: 1,02 cP ở 17°C.

- Mùi: Có mùi giống mùi xăng. 

Cấu hình ghế của Cyclohexane

3. Phương pháp điều chế Cyclohexane

- Phương pháp điều chế hiện nay:

Ở quy mô công nghiệp, Cyclohexan được sản xuất bằng cách hydro hóa benzen cùng với chất chất xúc tác Niken Raney. Nguyên liệu để sản xuất Cyclohexane chiếm khoảng 11,4% lượng benzen toàn cầu. Phản ứng tỏa nhiệt lớn, với ΔH (500K) = -216,37 kJ / mol. Khi nhiệt độ trên 300°C, thuận lợi cho quá trình khử hydro.

- Trong quá khứ:

Do Cyclohexane không tồn tại trong tự nhiên nên các nhà khoa học đã thử tổng hợp theo nhiều phương pháp khác nhau. Tuy nhiên phải đến năm 1894 mới có thể tổng hợp thành công Cyclohexane:

+ Baeyer tổng hợp Cyclohexan bắt đầu bằng phản ứng xeton hóa axit pimelic sau đó giảm nhiều lần:

Điều chế Cyclohexane theo Baeyer

+ E. Haworth và WH Perkin Jr. (1860–1929) điều chế nó thông qua phản ứng Wurtz của 1,6-dibromohexane:

Điều chế Cyclohexane theo E. Haworth và WH Perkin Jr

4.  Những ứng dụng quan trọng Cyclohexane

Cyclohexane được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực, có thể kể đến như:

- Trong sản xuất hợp chất hữu cơ: Cyclohexane dùng để tổng hợp cyclohexanone và cyclohexanol nhờ quá trình oxy hóa. Hỗn hợp cyclohexanone-cyclohexanol là nguyên liệu cho axit adipic, caprolactam - 2 tiền chất của sản xuất nylon 6 và Nylon 6,6. Đây là 2 loại polyamide phổ biến trong ngành sản xuất dệt may và nhựa.

- Trong sản xuất keo dán, băng dính: Dung môi Cyclohexane giúp điều hòa tốc độ bay hơi của chất kết dính.

- Trong dệt nhuộm, thuộc da: Dung môi cyclohexanone dùng làm chất phụ gia trong dung dịch kiềm và aluminium soap để ngâm sợi. Ngoài ra còn được sử dụng làm chất tẩy trắng và chất làm tăng độ bám dính của lớp sơn màu, giúp cho sản phẩm có màu sắc đẹp và bền hơn. 

Cyclohexane ứng dụng trong công nghiệp dệt nhuộm

- Trong sản xuất sơn phủ bề mặt: Cyclohexanone có tác dụng tăng độ chảy cho lacquer cellulose acetate và chất tẩy sơn, chống ẩm đục cho lacquer nitrate cellulose nhằm tăng bám dính và chống ẩm mốc cho sơn.

- Trong sản xuất nhựa và mực in: Cyclohexane như một chất nhũ hóa, xúc tác trong tổng hợp nhựa polyester. Bên cạnh đó là thành phần trong hỗn hợp dung môi cho mực in và nhựa PVC.

5. Những lưu ý trong quá trình sử dụng và bảo quản Cyclohexane

5.1 Lưu ý khi bảo quản Cyclohexane

Cyclohexane là 1 chất rất dễ cháy, dễ bắt lửa khi có nhiệt. tia lửa. Hơi có thể tạo thành hỗn hợp nổ trong không khí. Do đó khi cất trữ Cyclohexane cần chú ý:

- Bảo quản nơi thoáng mát, nhiệt độ thấp, tránh xa nguồn nhiệt, tránh bị ánh nắng mặt trời chiếu trực tiếp. Không được hút thuốc, bật lửa khi vận chuyển, lưu trữ, sử dụng. 

- Sau khi sử dụng cần đậy kín nắp thùng chứa hạn chế sự bay hơi.  

Lưu ý tránh nhiệt độc cao khi vận chuyển Cyclohexane

5.2 Lưu ý khi sử dụng Cyclohexane

Theo báo cáo, Cyclohexane gây hại đến sức khỏe trên người và môi trường. Hợp chất gây kích ứng trên da, gây buồn ngủ, chóng mặt, nguy hiểm khi hít phải, và có thể gây tử vong nếu nuốt phải. Tuy nhiên theo đánh giá của IRAC thì cyclohexane không có nguy cơ gây ung thư. Khi thải ra môi trường sẽ gây nguy hiểm cấp tính và lâu dài đối với môi trường thủy sinh.

Chính vì vậy khi sử dụng cần trang bị đầy đủ các trang thiết bị bảo hộ như quần áo, găng tay, mặt nạ để đảm bảo an toàn. Trong trường hợp xảy ra sự cố cần nhanh chóng có các biện pháp xử lý cần thiết:

- Nếu dính vào mắt: Loại bỏ kính áp tròng (nếu có). Rửa mắt nạn nhân bằng nước hoặc dung dịch nước muối thông thường trong 20 - 30 phút đồng thời đưa đến cơ sở y tế gần nhất. Không dùng bất kỳ loại thuốc tra mắt nào cho nạn nhân mà không có hướng dẫn cụ thể của bác sĩ.

- Nếu tiếp xúc với da: Cần rửa sạch vùng da tiếp xúc bằng nước ngay lập tức. Nếu hóa chất thấm vào quần áo, hãy cởi bỏ quần áo ngay lập tức và rửa sạch da bằng nước kịp thời. Khẩn trương đưa bệnh nhân đến bệnh viện.

- Nếu hít phải Cyclohexane: Cần lập tức đưa nạn nhân đến nơi thoáng khí, nếu có dấu hiệu khó thở phải cho tiến hành hô hấp nhân tạo, thở oxy. Đưa nạn nhân đến ngay cơ sở y tế để cấp cứu.

- Nếu uống nhầm Cyclohexane: Rửa miệng cho nạn nhân. Không được gây nôn hay tự ý cho nạn nhân uống thêm bất cứ thứ gì. Khẩn trương đưa ngay nạn nhân đến bệnh viện.

6. Mua Cyclohexane ở đâu uy tín - chất lượng

Trên thị trường có nhiều nhà cung cấp hóa chất Cyclohexane, trong đó có Vietchem. Với 20 năm hoạt động trong lĩnh vực hóa chất công nghiệp, lấy uy tín của mình, VIETCHEM luôn cam kết cung cấp đến tay khách hàng những sản phẩm chất lượng, an toàn, có nguồn gốc rõ ràng giúp cho khách hàng yên tâm sử dụng sản phẩm và ổn định sản xuất.

Nếu bạn đang có nhu cầu về những sản phẩm trên thì hãy tham khảo tại website VIETCHEM hoặc liên hệ qua số hotline: 0826 010 010 để được tư vấn cụ thể. Ngoài các dung môi công nghiệp, công ty còn cung cấp đa dạng các hóa chất trong công nghiệp. phòng thí nghiệm.

Hy vọng bài viết trên đã giúp người đọc có được những thông tin cơ bản về hóa chất Cyclohexane về tính chất, công dụng cũng như những lưu ý khi sử dụng và bảo quản.