Thạch nhũ còn được biết đến với tên gọi khác là nhũ đá. Nó được bắt gặp trong những hang động đặc trưng, tạo nên nét đẹp kỳ ảo và hoàn toàn khác biệt. Trong bài viết này, hãy cùng Vietchem tìm hiểu thông tin chi tiết về thạch nhũ đá vôi nhé.

1. Thạch nhũ là gì?

Hang động thạch nhũ

Thạch nhũ tiếng Anh là gì? Nó là Stalactites, nó được hình thành do cặn của nước nhỏ giọt trong hàng nghìn năm. Nó được xem là các khoáng vật hang động thứ sinh, thường treo trên trần, vách, tường của các hang động tự nhiên.

2. Thạch nhũ trong hang được hình thành như thế nào?

Các thạch nhũ trong hang đá vôi, thạch nhũ động Phong Nha được hình thành từ CaCO3 cùng với các khoáng chất khác, được kết tụ từ dung dịch nước khoáng trong hang động tự nhiên. Trong thành phần đá vôi có chứa calci cacbonat bị hoà tan trong nước có chứa sẵn CO2 sẽ tạo được dung dịch  Ca(HCO3)2.

Phương trình phản ứng tạo như sau:

CaCO3+ CO2+ H2O → Ca(HCO3)2

Dung dịch này chảy qua kẽ đá cho đến khi gặp vách đá, trần đá và nhỏ giọt xuống. Khi dung dịch tiếp xúc với không khí, phản ứng hoá học để tạo thành thạch nhũ theo phương trình sau đây: 

Ca(HCO3)2 → CaCO3 + H2O(l) + CO2

Quá trình hình thành thạch nhũ trải qua rất nhiều năm

Mỗi năm, thạch nhũ sẽ “lớn” lên hay gia tăng kích thước với tốc độ là 0,13mm/năm. Các thạch nhũ lớn nhanh nhất là ở những nơi có dòng nước dồi dào cacbonat calci cùng với CO2, tốc độ lớn khi đó có thể đạt tới mức mỗi năm thêm 3mm.

3. Các dạng thạch nhũ thường gặp nhất trong tự nhiên

3.1. Thạch nhũ nhỏ giọt (Dripstone)

Nhũ đá nhỏ giọt là thuật ngữ được dùng để chỉ các trầm tích hang động, do đặc trưng là nguồn nước nhỏ giọt từ phía trên hang. Các loại nhũ nhỏ giọt rất đa dạng về hình dáng, chiều dài, kích thước.

Thạch nhũ nhỏ giọt

3.2. Nhũ ống (Soda straw)

Thạch nhũ ống

Đây là dạng nhũ khởi nguồn của các chuông đá tồn tại dưới dạng ống nhỏ, có hình dạng như một trụ rỗng sở hữu thành ống mỏng. Nó phát triển ở những nơi mà nước ứ ở trên trần hang nhỏ xuống thành từng giọt. Nhũ ống có thể có hình dáng từ ngắn đến dài. Nhiều nhũ ống được ghi nhận có chiều dài lên tới 9m.

3.3. Nhũ rèm - Drapery

Nhũ rèm là một dạng đặc biệt hơn của nhũ nhỏ giọt. Trong quá trình nước từ trần hang chảy xuống theo cách khe nứt hẹp tạo thành từng lớp mỏng, chất kết tủa thay vì tạo dạng trụ sẽ tạo thành một tấm rèm mỏng, lơ lửng rất đẹp mắt.

Thạch nhũ rèm có vẻ đẹp khác biệt và được nhiều người yêu thích

Các nhũ đá dạng này thường có nhiều màu, nhiều tầng đan xen với nhau theo cách rất sinh động. Nó chính là loại nhũ đẹp, được khách du lịch yêu thích nhất khi ngắm nhìn các hang động thạch nhũ.

3.4. Măng đá

Măng đá được hình thành ở các nơi giọt nước chảy xuống nền hang, sau đó định kỳ sẽ bốc hơi và lắng đọng khoáng chất. Thường thì măng đá sẽ mọc lên từ chính những nơi nước nhỏ giọt xuống từ chuông đá. Sau đó chóp của măng đá và chuông đá sẽ gần như chạm vào nhau. Măng đá khác với nhũ đá thông thường là mọc từ dưới đất lên.

4. Thạch nhũ tráng lệ và kì ảo nhất ở đâu?

Hiện tại, thạch nhũ Phong Nha Kẻ Bàng được coi là đẹp nhất thế giới. Hệ thống động Phong Nha được các nhà khoa học cho rằng có giá trị tự nhiên hiếm có trên thế giới với những điểm nhấn nổi bật như sau:

• Sở hữu cửa hàng cao và rộng bậc nhất thế giới
• Hệ thống động có những bờ cát rộng, đẹp nhất với chất lượng đá cao
• Thạch nhũ Phong Nha cũng được coi là đẹp nhất thế giới, có giá trị thằng cảnh và khoa học cực cao.

Một đoạn thạch nhũ tuyệt đẹp trong động Phong Nha

Hệ thống hang động Phong Nha đã được phát hiện từ xa xưa. Điều này được thể hiện rõ thông qua những văn tự cổ được khắc trên vách đá bằng ngôn ngữ Chăm Pa cổ có niên đại nhiều năm.

5. Một số thắc mắc liên quan đến khái niệm thạch nhũ

5.1. Thạch nhũ Minecraft

Thạch nhũ trong Minecraft là một phần quan trọng trong các kiến trúc ở khu vực sinh tồn trong trò chơi Minecraft nổi tiếng. Các hang đá thạch nhũ trong game này cũng rất đa dạng, có nhiều kích cỡ khác nhau mà người chơi có thể tự mình khám phá hay tham gia xây dựng 1 hang động thạch nhũ riêng của mình.

Hang động thạch nhũ trong trò chơi nổi tiếng Minecraft

5.2. Thạch nhũ có thể hình thành trên bê tông không?

Trong thực tế, thạch nhũ cũng có thể hình thành trên bề mặt bê tông chứ không chỉ riêng đá vôi. Nó sẽ xuất hiện ở các mối hàn chì nếu có sự rò rỉ chậm của nước và đá vôi hay các khoáng vật khác thường thấy trong ngành xây dựng, có trong nguồn cấp nước. Ghi nhận cho thấy, thạch nhũ hình thành trên bê tông theo cách này thường nhanh dài ra hơn nhiều so với thạch nhũ trong tự nhiên.

Như vậy, Vietchem đã giúp bạn tìm hiểu về thạch nhũ hang động và những khái niệm liên quan. Hy vọng thông tin này giúp bạn có thêm hiểu biết về lĩnh vực hoá học, tự nhiên.