• Thời gian đăng: 15:13:56 PM 27/03/2025
  • 0 bình luận

Vi khuẩn kỵ khí là gì? Đặc điểm, phân loại và tác động đến sức khỏe con người

Vi khuẩn kỵ khí là những vi khuẩn sống trong điều kiện môi trường không có oxy. Đặc trưng của chúng là chỉ phát triển khi không có oxy, và thậm chí có thể bị bất hoạt hoặc chết nếu có sự xuất hiện của oxy. Nhiễm trùng vi khuẩn kỵ khí điển hình thường biểu hiện bằng việc tạo mủ, hình thành áp xe và hoại tử mô. Nhiều loại vi khuẩn kỵ khí có khả năng sản xuất enzym gây phá hủy mô, tiết ra các chất cực độc gây tê liệt hệ thần kinh, từ đó đe dọa nghiêm trọng tính mạng người bệnh. Vi khuẩn kỵ khí là thành phần quan trọng của hệ vi sinh vật bình thường trên cơ thể người, có mặt ở khắp nơi nhưng tập trung chủ yếu với số lượng lớn ở khoang miệng và ống tiêu hóa, đặc biệt là ở đại tràng.

1. Vi khuẩn kỵ khí là gì?

Vi khuẩn kỵ khí khác biệt với vi khuẩn hiếu khí ở nhu cầu oxy của chúng. Oxy được xem là chất độc đối với vi khuẩn kỵ khí, điều này có thể giải thích do chúng không có các enzym quan trọng như catalase, superoxide dismutase và peroxidase. Khả năng chịu đựng oxy của các loại vi khuẩn kỵ khí khác nhau rất đa dạng. Có loại có thể chịu đựng ở nồng độ oxy lên đến 8%, trong khi một số loại khác chỉ tồn tại được trong môi trường có nồng độ oxy dưới 0,5%.

Dựa vào khả năng chịu đựng oxy, vi khuẩn kỵ khí được phân làm ba nhóm chính:

  • Vi khuẩn kỵ khí tuyệt đối (chỉ chịu được nồng độ oxy ≤ 0,5%)
  • Vi khuẩn kỵ khí vừa (dung nạp được oxy từ 2-8%)
  • Vi khuẩn kỵ khí có dung nạp được oxy (chịu được oxy trong khí quyển trong một thời gian ngắn).

2. Các loại vi khuẩn kỵ khí thường gặp

2.1. Trực khuẩn kỵ khí gram âm

Nhóm trực khuẩn kỵ khí gram âm bao gồm bốn chi chính là Bacteroides, Prevotella, Fusobacterium và Mobiluncus.

Bacteroides là một nhóm lớn các trực khuẩn gram âm không sinh bào tử, có hình que mảnh hoặc hình cầu-trực khuẩn. Vi khuẩn Bacteroides cư trú chủ yếu ở đại tràng và một số vị trí trong cơ thể. 

Prevotella là những trực khuẩn gram âm kỵ khí, hình que, thường thấy trong các nhiễm trùng đường hô hấp trên, trong áp-xe não và phổi. Ngoài ra, vi khuẩn Prevotella còn gây nhiễm trùng đường ruột, khung chậu, hệ sinh dục.

Fusobacterium là những trực khuẩn kỵ khí gram âm, không sinh bào tử, thường có mặt trong khoang miệng và ruột người. Mobiluncus là một phần của hệ vi khuẩn âm đạo, thường được phân lập từ dịch viêm âm đạo.

2.2. Trực khuẩn kỵ khí gram dương

Các trực khuẩn kỵ khí gram dương thường gặp bao gồm Actinomyces, Lactobacillus, Propionibacterium và đặc biệt là Clostridium. Clostridium botulinum là trực khuẩn Gram dương, hình que, có bào tử. Nó là một vi khuẩn kỵ khí bắt buộc, có nghĩa là oxy gây độc cho các tế bào của nó, phát triển thích hợp ở 26-28°C. Đặc biệt, C. botulinum chỉ có khả năng tạo ra độc tố thần kinh khi ở dạng tạo bào tử, điều này chỉ có thể xảy ra trong môi trường yếm khí.

3. Vai trò của vi khuẩn kỵ khí trong cơ thể người

Vi khuẩn kỵ khí là một phần của hệ thực vật bình thường trên da và niêm mạc của người. Chúng phân bố rộng rãi trên cơ thể, nhưng chủ yếu tập trung ở khoang miệng, đường tiêu hóa và âm đạo. 

Ở điều kiện bình thường, vi khuẩn kỵ khí thường không gây hại. Tuy nhiên, chúng có thể gây bệnh khi cơ thể bị tổn thương hoặc khi có sự thay đổi trong môi trường sống của chúng. Vi khuẩn kỵ khí gây bệnh khi hàng rào niêm mạc bình thường bị phá vỡ, hoặc khi có các tình trạng làm giảm áp lực oxy ở tổ chức như thiếu máu, ứ trệ tuần hoàn, hoại tử tổ chức, sử dụng kháng sinh. Các tình trạng này tạo môi trường thuận lợi cho sự sinh sôi và phát triển của vi khuẩn kỵ khí.

4. Bệnh lý do vi khuẩn kỵ khí gây ra

Nhiễm khuẩn da và mô mềm

Nhiễm khuẩn da và mô mềm do vi khuẩn kỵ khí thường gặp sau chấn thương, khi hệ tuần hoàn không cung cấp đủ máu cho vùng tổn thương, hoặc sau phẫu thuật. Triệu chứng thường gặp là tạo mủ, hình thành áp xe, hoại tử mô tổn thương và có mùi hôi. Các nhiễm khuẩn da và mô mềm thường do hỗn hợp vi khuẩn kỵ khí và hiếu khí gây nên.

Nhiễm khuẩn hệ thống khác

Vi khuẩn kỵ khí có thể gây nhiều loại nhiễm khuẩn khác nhau, bao gồm:

  1. Nhiễm khuẩn hệ thần kinh trung ương: viêm màng não, áp xe não.
  2. Nhiễm khuẩn đường hô hấp: viêm phổi do hít, áp xe phổi.
  3. Nhiễm khuẩn răng miệng và nhiễm trùng khoang cổ sâu.
  4. Nhiễm khuẩn ổ bụng: viêm ruột thừa, viêm phúc mạc.
  5. Nhiễm khuẩn đường sinh dục nữ: viêm âm đạo do vi khuẩn, áp xe tuyến Bartholin, áp xe vùng chậu, nhiễm trùng tử cung, viêm nội mạc tử cung, và nhiều loại viêm nhiễm khác.
  6. Nhiễm trùng do thiết bị y tế cấy ghép.
  7. Nhiễm trùng huyết.

Vi khuẩn kỵ khí đóng vai trò quan trọng trong cơ thể con người, vừa là thành phần bình thường của hệ vi sinh vật, vừa có khả năng gây bệnh trong những điều kiện nhất định. Sự hiểu biết về đặc điểm sinh học, phân loại, phân bố và khả năng gây bệnh của vi khuẩn kỵ khí là rất quan trọng để chẩn đoán và điều trị hiệu quả các nhiễm khuẩn do chúng gây ra.

Bài viết liên quan

Yttrium (Y) - Vật liệu cốt lõi cho công nghệ LED, radar và siêu dẫn thế hệ mới

Yttrium là kim loại đất hiếm có đặc tính từ, quang học và dẫn điện đặc biệt, được ứng dụng trong laser, màn hình, gốm siêu bền và công nghệ năng lượng sạch. Tìm hiểu chi tiết về tính chất, ứng dụng và vai trò chiến lược của nguyên tố Yttrium.

0

Xem thêm

Palladium là gì? Đặc tính, ứng dụng và vai trò chiến lược trong công nghiệp toàn cầu

Palladium – một kim loại hiếm và quý ít được biết đến trong đời sống hàng ngày, nhưng lại là “trái tim thầm lặng” của nhiều ngành công nghiệp hiện đại. Từ bộ chuyển đổi khí thải trong ô tô, vi mạch điện tử, pin nhiên liệu cho đến các phản ứng hóa học then chốt, palladium giữ vai trò không thể thay thế nhờ vào tính chất xúc tác và dẫn điện vượt trội. Bài viết này sẽ giúp bạn khám phá toàn diện về palladium – từ đặc điểm kỹ thuật, ứng dụng, nguồn cung đến tiềm năng phát triển trong tương lai.

0

Xem thêm

Beryllium là gì? Tính chất, ứng dụng và vai trò chiến lược trong công nghiệp công nghệ cao

Beryllium – một nguyên tố kim loại nhẹ nhưng có độ cứng vượt trội, là vật liệu chiến lược không thể thiếu trong ngành hàng không vũ trụ, điện tử và công nghệ hạt nhân. Dù chỉ cần một lượng nhỏ, beryllium có thể tăng cường đáng kể hiệu suất và độ tin cậy của thiết bị trong những điều kiện khắc nghiệt nhất. Bài viết dưới đây sẽ đưa bạn đến cái nhìn toàn diện về beryllium: từ tính chất hóa học, nguồn gốc, ứng dụng công nghiệp cho đến tầm quan trọng của nó trong chiến lược công nghệ tương lai.

0

Xem thêm

Zirconium là gì? Tính chất, vai trò và ứng dụng

Zirconium – nguyên tố kim loại với vẻ ngoài không quá nổi bật nhưng lại sở hữu sức mạnh vượt trội về độ bền, khả năng kháng hóa chất và tính tương thích sinh học. Là vật liệu không thể thay thế trong ngành công nghiệp hạt nhân, zirconium đang âm thầm giữ vai trò cốt lõi trong hàng loạt công nghệ hiện đại. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về zirconium: từ đặc tính hóa học, nguồn gốc, ứng dụng công nghiệp cho đến tiềm năng chiến lược trong tương lai.

0

Xem thêm

Gửi bình luận mới

Gửi bình luận

Hỗ trợ

HÓA CHẤT & THIẾT BỊ THÍ NGHIỆM
MIỀN BẮC

MIỀN BẮC

Hóa chất & Thiết bị thí nghiệm

0826 020 020

MIỀN TRUNG

MIỀN TRUNG

Hóa chất & Thiết bị thí nghiệm

0826 020 020

MIỀN NAM

MIỀN NAM

Hóa chất thí nghiệm

0825 250 050

MIỀN NAM

MIỀN NAM

Thiết bị thí nghiệm

0985 357 897

HÓA CHẤT CÔNG NGHIỆP TẠI HÀ NỘI & CÁC TỈNH MIỀN BẮC
Đinh Phương Thảo

Đinh Phương Thảo

Giám đốc kinh doanh

0963 029 988

Tống Đức Nhuận

Tống Đức Nhuận

Hóa Chất Công Nghiệp

0915 866 828

HÓA CHẤT CÔNG NGHIỆP TẠI HỒ CHÍ MINH & CÁC TỈNH MIỀN NAM
Nguyễn Hải Thanh

Nguyễn Hải Thanh

Hóa Chất Công Nghiệp

0932 240 408 (0826).050.050

Lê Thị Mộng Vương

Lê Thị Mộng Vương

Hóa Chất Công Nghiệp

0964 674 897

HÓA CHẤT CÔNG NGHIỆP TẠI CẦN THƠ & CÁC TỈNH MIỀN TÂY
Thiên Bảo

Thiên Bảo

Hóa Chất Công Nghiệp

0939 702 797

Trương Mỷ Ngân

Trương Mỷ Ngân

Hóa Chất Công Nghiệp

0901 041 154

HÓA CHẤT CÔNG NGHIỆP TẠI ĐÀ NẴNG & CÁC TỈNH MIỀN TRUNG
Phạm Văn Trung

Phạm Văn Trung

Hóa Chất Công Nghiệp

0918 986 544 0328.522.089

Nguyễn Thị Hương

Nguyễn Thị Hương

Hóa Chất Công Nghiệp

0377 609 344 0325.281.066

Hà Nội - Ms. Đinh Thảo : 0963 029 988 Hà Nội - Mr. Tống Nhuận : 0915 866 828 HCM : 0826 050 050 Cần Thơ : 0971 252 929 Đà Nẵng : 0918 986 544