• Thời gian đăng: 15:39:57 PM 26/02/2023
  • 0 bình luận

Amin là gì? Phân loại và đặc điểm nổi bật của chúng?

Amin là một nhóm các hợp chất hữu cơ quan trọng. Vậy amin là gì? Chia thành mấy loại và có những tính chất nào đặc trưng. Chúng ta hãy cùng nhau tìm hiểu thông qua bài viết dưới đây nhé!

1. Amin là gì?

Amin là hợp chất hữu cơ thay thế một hoặc nhiều nguyên tử hydro của phân tử amoniac (NH3). Vì vậy, N trong phân tử amin có thể 3 liên kết với các nhóm chức khác như alkyl, nhóm chức chứa Cacbon…

Amin cấu tạo nên protein - phân tử vô cùng quan trọng với các hoạt động sống đối với cơ thể. 

2. Amin được phân thành mấy loại?

Có nhiều cách phân loại amin khác nhau như:

- Phân loại theo gốc liên kết:

  • Amin thơm
  • Amin béo: 
  • Amin dị vòng
bac-cua-amin
Bậc của amin

- Phân loại theo bậc amin:

Trên cơ sở các nguyên tử hydro được thay thế bằng 1 phân tử amoniac, các amin được chia thành 4 loại chính dưới đây:

  • Amin bậc 1: Khi một trong các nguyên tử hydro của phân tử amoniac được thay thế bằng 1 nhóm alkyl hoặc aryl. Ví dụ: Metylamin CH3NH2, Anilin C6H5NH2…
  • Amin bậc 2: Hai nhóm thế hữu cơ thay thế cho 2 nguyên tử hydro trong phân tử amoniac tạo thành một amin.Ví dụ: Dimetylamin (CH3)2NH, Diphenylamine (C6H5)2 NH
  • Amin bậc 3: Khi cả 3 nguyên tử hydro được thay thế bằng 3 nhóm thế hữu cơ như nhóm aryl hoặc thơm. Ví dụ: Trimetylamin N(CH3)3 , Axit etylendiaminetetraacetic (EDTA)...

Ngoài ra, khi amin liên kết với các vòng benzen, chúng còn được gọi là các amin thơm. Hợp chất đơn giản nhất của dãy amin thơm là anilin.

3. Cách gọi tên - danh pháp của amin

Amin có thể được gọi bằng nhiều tên khác nhau như sau:

3.1. Tên theo danh pháp gốc - chức

Tên amin = tên gốc alkyl + amin

Ví dụ như:

  • CH3NH2 = methyl + amin = methylamin
  • C2H5NH2 = etyl + amin = etylamin

3.2. Tên theo danh pháp thay thế

Tên amin = tên gốc alkyl + vị trí + amin

Ví dụ như:

  • CH3CH(NH2)CH3 = propan - 2 - amin

3.3. Tên thường gọi

Ngoài các tên bên trên, amin còn được gọi bằng các tên thông thường như:

  • C6H5NH2 = anilin
  • C6H5NHCH3 = N-methylanilin
danh-phap-amin
Danh pháp của một số amin

4. Tính chất đặc trưng của amin

4.1. Tính chất vật lý

- Về trạng thái tồn tại: Các amin có khối lượng thấp như metylamin và etylamin là những chất khí, có mùi gần giống amoniac. Còn các amin bậc cao hơn là những chất lỏng, có một số là chất rắn.

Cũng cần lưu ý rằng những alkyl amin và amin gốc hidrocacbonn mạch thẳng thường dễ bay hơi có mùi giống amoniac và rất độc. Chúng thường tồn tại trong các thịt cá và đây cũng chính là nguyên nhân khiến thực phẩm có mùi tanh ôi. Do đó để khử bớt các amin người ta thường dùng giấm hoặc chanh.

- Nhiệt độ sôi: Nhờ có sự phân cực và có mặt của hydro liên phân tử lên chúng có nhiệt độ cao hơn hydrocacbon tương ứng. Tuy nhiên, nhiệt độ sôi của chúng lại thấp hơn alcohol.

- Độ tan: Các amin thấp tan tốt trong nước, các amin có khối lượng cao ít tan hoặc không tan.

4.2. Tính chất hóa học

Tương tự như amoniac, amin thể hiện tính base do nguyên tử nitơ của amin có cặp electron độc thân nên chúng có khả năng nhường cặp electron để tạo thành bazơ. Tuy nhiên, đây là những base yếu.

- Chuyển màu xanh khi tác dụng lên giấy quỳ tím ẩm hoặc làm hồng phenolphtalein.

- Tác dụng với acid tạo ra muối amoni:

Vì amin là những base yếu nên các muối này dễ dàng tác dụng với base kiềm giải phóng amin nên sẽ tiếp tục phản ứng:

- Phản ứng với acid nito (HNO2, tuy nhiên không bền nên thường dùng hỗn hợp NaNO2 + HCl):

Amin bậc 1:

C2H5-NH2 + HONO -> C2H5-OH + N2 + H2O (xúc tác HCl)

Amin bậc 2:

(CH3)2N-H + HONO → (CH3)2N-N=O + H2O

C6H5-NH-CH3 + HONO → C6H5-N2O-CH3 + H2O

Amin bậc 3:

  • Amin bậc 3 béo không tác dụng với axit nitrơ hoặc chỉ tạo thành muối không bền dễ bị thủy phân
  • Amin bậc 3 thơm tác dụng với axit nitrơ cho sản phẩm thế ở nhân thơm. Ví dụ:

(CH3)2N-C6H5 + HONO → p-(CH3)2N-C6H4-NO + H2O (xúc tác axit HCl)

- Phản ứng thế gốc thơm:

Các nhóm -NH2, -NHCH3... là những nhóm hoạt hóa nhân thơm và có định hướng cho phản ứng thế xảy ra ở vị trí ortho và para.

  • Halogen hóa: Anilin tác dụng với nước brom tạo thành kết tủa trắng 2,4,6-tribromoanilin
  • Sunfo hóa: Đun nóng anilin với H2SO4 đậm đặc ở 180 độ C sẽ xảy ra một chuỗi phản ứng, cuối cùng tạo thành axit sunfanilic

Ngoài ra, Amin còn tham gia phản ứng thế nguyên tử hydro của nhóm amino.

5. Ứng dụng của amin trong đời sống

Amin được ứng dụng rộng rãi trong cuộc sống hàng ngày. Một số ứng dụng phổ biến của chúng như sau:

  • Sử dụng trong lọc nước, sản xuất thuốc và phát triển thuốc trừ sâu và thuốc trừ sâu.
  • Trong cơ thể sống, nó tham gia vào sản xuất acid amin - xây dựng lên protein quan trọng. Ngoài ra, amin cũng có thể tổng hợp thành vitamin.
  • Các diamin được tổng hợp thành polyme.
  • Các loại thuốc giảm đau như Morphine và Demerol được làm từ các amin.
  • Dimetyl được dùng để sản xuất dung môi:
  • Anilin được dùng nhiều trong công nghiệp phẩm nhuộm (phẩm azo, phẩm "đen anilin",...), dược phẩm (antifebrin, streptoxit, sunfaguaniđin,...), chất dẻo (anilin-fomanđehit,...)... Các toluidin và naphtylamin cũng được dùng trong sản xuất phẩm nhuộm
  • Trong lĩnh vực sản xuất dược phẩm, các hợp chất amin được sử dụng để điều trị nhiều bệnh khác nhau như amphetamine chữa bệnh tăng huyết áp, chlorodiazepoxide có tác dụng an thần…
cac-loai-thuoc-nhuom-quan-ao
Amin sử dụng trong tổng hợp phẩm màu

Trên đây là những kiến thức cơ bản về amin. Nhờ những tính chất đặc trưng, amin được sử dụng trong nhiều ngành nghề khác nhau đáp ứng các nhu cầu hàng ngày của con người.

Bài viết liên quan

Vinyl là gì? Ứng dụng, đặc tính và công nghệ sản xuất vinyl trong công nghiệp

Từ một nhóm chức hóa học đơn giản –CH=CH₂, vinyl đã trở thành nền tảng vật liệu của cả một thế kỷ công nghiệp. Tên gọi “vinyl” gắn liền với các sản phẩm quen thuộc như ống nhựa, dây cáp, túi truyền dịch, tấm pin mặt trời... nhưng đằng sau sự phổ biến đó là cả một hệ sinh thái polymer phức tạp, đa dạng và đang không ngừng đổi mới để thích ứng với yêu cầu công nghệ, môi trường và kinh tế hiện đại.

0

Xem thêm

Công nghiệp phụ trợ | Xương sống của chuỗi giá trị sản xuất

Trong nền kinh tế hiện đại, khi nhắc đến các ngành sản xuất quy mô lớn như ô tô, điện tử, dệt may hay cơ khí, người ta thường nghĩ ngay đến những sản phẩm hoàn chỉnh. Tuy nhiên, ít ai để ý rằng phía sau mỗi chiếc xe, mỗi chiếc điện thoại hay từng mét vải là một mạng lưới dày đặc các doanh nghiệp cung cấp linh kiện, nguyên vật liệu, dịch vụ kỹ thuật và bán thành phẩm. Đó chính là công nghiệp phụ trợ – một hệ thống không hào nhoáng nhưng giữ vai trò cực kỳ quan trọng, là nền tảng để các ngành công nghiệp chính có thể phát triển bền vững.

0

Xem thêm

Chất dẻo là gì? Thành phần, phân loại và ứng dụng thực tế

Chất dẻo là vật liệu đã định hình thế giới hiện đại – từ bao bì, ô tô đến thiết bị y tế. Nhưng đằng sau sự tiện lợi ấy là cả một ngành công nghiệp phức tạp, đầy thách thức và đang trên đà chuyển mình. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu sâu bản chất, cơ hội và tương lai của chất dẻo – vật liệu không thể thay thế nhưng buộc phải đổi thay.

0

Xem thêm

Dioctyl Phthalate (DOP)  là gì? Tính chất lý hóa, quy trình sản xuất và ứng dụng thực tế

Dioctyl phthalate (DOP), hay còn gọi là di-2-ethylhexyl phthalate (DEHP), là một hợp chất hữu cơ thuộc nhóm phthalate, được sử dụng rộng rãi như một chất hóa dẻo trong ngành công nghiệp nhựa, đặc biệt là polyvinyl chloride (PVC). Với vai trò quan trọng trong việc cải thiện tính linh hoạt và độ bền của vật liệu, DOP đã trở thành một phần không thể thiếu trong nhiều ứng dụng công nghiệp. Tuy nhiên, nó cũng gây ra nhiều tranh cãi về tác động đến sức khỏe và môi trường. Bài viết này sẽ đi sâu vào cấu trúc, quy trình sản xuất, ứng dụng, tác động và các quy định liên quan đến DOP.

0

Xem thêm

Gửi bình luận mới

Gửi bình luận

Hỗ trợ

HÓA CHẤT & THIẾT BỊ THÍ NGHIỆM
MIỀN BẮC

MIỀN BẮC

Hóa chất & Thiết bị thí nghiệm

0826 020 020

MIỀN TRUNG

MIỀN TRUNG

Hóa chất & Thiết bị thí nghiệm

0826 020 020

MIỀN NAM

MIỀN NAM

Hóa chất thí nghiệm

0825 250 050

MIỀN NAM

MIỀN NAM

Thiết bị thí nghiệm

0985 357 897

HÓA CHẤT CÔNG NGHIỆP TẠI HÀ NỘI & CÁC TỈNH MIỀN BẮC
Đinh Phương Thảo

Đinh Phương Thảo

Giám đốc kinh doanh

0963 029 988

Phan Thu Bừng

Phan Thu Bừng

Hóa Chất Công Nghiệp

0981 370 387

HÓA CHẤT CÔNG NGHIỆP TẠI HỒ CHÍ MINH & CÁC TỈNH MIỀN NAM
Nguyễn Hải Thanh

Nguyễn Hải Thanh

Hóa Chất Công Nghiệp

0932 240 408 (0826).050.050

Lê Thị Mộng Vương

Lê Thị Mộng Vương

Hóa Chất Công Nghiệp

0964 674 897

HÓA CHẤT CÔNG NGHIỆP TẠI CẦN THƠ & CÁC TỈNH MIỀN TÂY
Thiên Bảo

Thiên Bảo

Hóa Chất Công Nghiệp

0939 702 797

Trương Mỷ Ngân

Trương Mỷ Ngân

Hóa Chất Công Nghiệp

0901 041 154

HÓA CHẤT CÔNG NGHIỆP TẠI ĐÀ NẴNG & CÁC TỈNH MIỀN TRUNG
Phạm Văn Trung

Phạm Văn Trung

Hóa Chất Công Nghiệp

0918 986 544 0328.522.089

Nguyễn Thị Hương

Nguyễn Thị Hương

Hóa Chất Công Nghiệp

0377 609 344 0325.281.066

Hà Nội - Ms. Đinh Thảo : 0963 029 988 Hà Nội - Ms. Phan Bừng : 0981 370 387 HCM : 0826 050 050 Cần Thơ : 0971 252 929 Đà Nẵng : 0918 986 544