Butyl Acetate hay còn được biết đến nhiều hơn với các tên thân thuộc là xăng thơm bởi mùi đặc trưng giống mùi chuối chín. Bài viết dưới đây VIETCHEM sẽ cùng cùng bạn đi tìm hiểu Butyl Acetate là gì, những ứng dụng quan trọng của chúng trong thực tiễn và hợp chất này có nguy hiểm hay không. Mời bạn đọc cùng theo dõi.

1. Butyl Acetate là gì?

Butyl acetate là một hợp chất hữu cơ có công thức hóa học là C₆H₁₂O₂  (CH₃COOCH₂CH₂CH₂CH₃). Nó còn được gọi dưới một số cái tên khác như Butyl axetat, Butyl Acetic Ester, BAC, BA, Acetic Acid. Butyl acetate phần lớn được dùng làm dung môi cho ngành sản xuất sơn, mực in, cao su, chất kết dính,....

Do có mùi đặc trưng giống mùi thơm của chuối chín nên trong cuộc sống, người ta thường gọi nó dưới cái tên xăng thơm hoặc dầu chuối. Isobutyl axetat, tert-butyl axetat và sec-butyl axetat là các đồng phần của butyl axetat. Chúng ta có thể dễ dàng tìm thấy butyl acetate trong rất nhiều loại trái cây.

Công thức hóa học của Butyl Acetate C₆H₁₂O₂

2. Tính chất vật lý, hóa học của Butyl acetate

• Trạng thái vật lý: Chất lỏng với màu trong suốt, không màu và có mùi thơm trái cây giống mùi chuối chín.
• Điểm nóng chảy: -74^oC (199 K, -101°F).
• Nhiệt độ sôi: 126 °C (399 K, 256°F).
• Theo phương pháp ASTM E-659 xác định: Điểm bùng cháy 22^oC, Nhiệt độ tự cháy 370^oC.
• Áp suất hóa hơi ở nhiệt độ 20^oC và áp suất tiêu chuẩn: 10.7kPa.
• Tỷ trọng hơi ở nhiệt độ 20^oC và áp suất tiêu chuẩn: 4 (không khí=1).
• Độ hòa tan trong nước: 0.7g/100ml (20^oC).
• Giới hạn nồng độ cháy, nổ: 7.6% (V) (% hỗn hợp với không khí).
• Giới hạn nồng độ cháy, nổ dưới: 1.2% (V) ) (% hỗn hợp với không khí).
• Khối lượng mol: 116.16 g/mol.
• Khối lượng riêng: 0.88 g/cm3, lỏng ở 15 ^oC/59 ^oF.

Butyl Acetate có mùi đặc trưng giống mùi chuối chín 

3. Xăng thơm có phải là axeton không?

Xăng thơm không phải là axeton, chúng khác nhau ở các điểm sau:

Sự khác biệt chính giữa xăng thơm và axetone là:

Xăng thơm (butyl acetate) là một este có nguồn gốc từ axit acetic, trong khi axeton là một keton có cấu trúc đơn giản.

Sự khác biệt về nhóm chức giữa xăng thơm và axeton dẫn đến các tính chất hoá học và vật lý hoàn toàn khác nhau.

Nhiệt độ sôi của xăng thơm và axeton cũng có sự chênh lệch đáng kể: 126 °C đối với xăng thơm và 56 °C đối với axeton.

Axeton là một hợp chất trung tính, trong khi butyl acetate có điện tích -1.

Axetone là một hợp chất hữu cơ, trong khi butyl acetate là một este của axit acetic với butanol.

Độ phân cực của xăng thơm là 12,53 x 10^-24 cm³ so với 6,33 x 10^-24 cm³ của axeton.

Xăng thơm có khả năng hoà tan trong nước kém hơn so với axetone, trong khi axeton tan hoàn toàn trong nước.

Tỷ trọng của butyl acetate so với nước là 0,88 g/cm³, lớn hơn so với 0,791 g/cm³ của axeton, do đó, butyl acetate có trọng lượng tương đối nặng hơn axeton.

4. Quy trình sản xuất Butyl Acetate trong công nghiệp

Trong công nghiệp Butyl Acetate hay xăng thơm được sản xuất dựa trên quá trình thủy phân Butanol và Axit Axetic với chất xúc tác là Axit Sunfuric, quá trình này xảy ra hai chiều.

Butanol, Axit Axetic và Axit Sunfuric được cho vào trong lò phản ứng ester hóa theo tỷ lệ cần thiết và phản ứng este hóa được thực hiện ở nhiệt độ 120°C. Sau khi mất nước ở trào ngược, giá trị axit trong quá trình ester hóa dưới 0.5 và este thô thu được phải chịu trung hòa trước khi chuyển sang một nồi chưng cất. 

Ngưng tụ, tách, mất nước ở hồi lưu, phục hồi este rượu và chưng cất ở 126°C hoặc ít hơn cho sản phẩm. Tùy thuộc vào quy mô sản xuất , quy trình sản xuất có phương pháp liên tục và liên tục.

Tỷ lệ tiêu thụ nguyên liệu: Axit Axetic (98%) 540kg/tấn, n-Butanol 650kg/tấn. 

Theo các báo cáo nghiên cứu về sự phát triển và ứng dụng của các axit rắn, axit dị thể,... trong những năm trở lại đây, chúng có thể được dùng để thay thế cho chất xúc tác Axit Sunfuric để giảm sự ăn mòn đối với các thiết bị dùng cho quá trình sản xuất. Tuy nhiên, không có báo cáo nào về sự thành công trong sản xuất công nghiệp.

Trên thế giới hiên nay, có một số quốc gia sản xuất xăng thơm với số lượng lớn như: Nam Phi, Trung Quốc, Malaysia,….

5. Ứng dụng của Butyl Acetate trong thực tiễn

Butyl Acetate sử dụng trong ngành công nghiệp sản xuất sơn

• Do có độ bay hơi cao nên dung môi Butyl Acetate được sử dụng phổ biến nhất trong ngành công nghiệp sản xuất sơn, đặc điểm này rất thuận lợi cho các ứng dụng chống đục sơn, tạo hiệu ứng màu cam cho màng sơn, giúp sơn khô nhanh đồng thời đảm bảo sơn có độ phủ kín cao và độ bóng tốt. Cần lưu ý không sử dụng dung môi này với sớn có nhóm OH tự do như sơn urethane vì nó ảnh hưởng nhiều đến chất lượng sơn. 
• Nhờ khả năng hòa tan nhựa, nitrat xenlulozo, polymer, chất béo, dầu một cách ưu việt nên Butyl Acetate được dùng cho các ngành sản xuất như Sơn nhà, sơn mài, nhựa, mực in, keo dán... để làm dung môi pha loãng.
• Butyl Acetate được lựa chọn là sự thay thế hoàn hảo cho các dung môi có độc tính cao như toluene, xylene, và ketone, nhờ đặc tính ưu việt, giá thành thấp hơn, ít gây độc hại trong quá trình sử dụng.
• Butyl Axetat còn được kết hợp với N-butanol để làm tăng khả năng chống đục cho các hợp chất khác, giảm độ nhớt của dung dịch và tăng khả năng hoà tan trong nhiều trường hợp.
• Trong công nghiệp dược phẩm, hợp chất này được dùng để sản xuất penicillin nhờ khả năng duy trì, thẩm thấu tốt, và chúng trở thành thành phần hỗ trợ cho sự hấp thụ thuốc.

Thuốc Penicillin

• Butyl Acetate được sử dụng làm môi trường trong một số phản ứng tổng hợp các chất như keo trialkylamine oxit và ethylene N-diallyl.
• Hợp chất nàu được dùng làm chất chưng chất hoặc làm chất chiết xuất acid acrylic, propanol...
• Butyl Acetate được dùng làm chất ly trích trong điều chế dược phẩm.
• Ngoài ra Butyl Acetate là thành phần của chất tẩy rửa nhờ khả năng hấp thụ nước, có khả năng hòa tan tốt và chống lại sự thủy phân.

6. Mức độ nguy hiểm của Butyl Acetate

Hóa chất tinh khiết Butyl Acetate cũng giống như các biến thể của xăng thông thường, là chất lỏng, bay hơi và dễ cháy. Về cơ bản, chúng có tính độc giống như xăng: 

• Nếu hít phải hơi Butyl Acetate trong thời gian ngắn và nồng độ thấp thì mức độ ảnh hưởng gần như không có trừ những người rất nhạy cảm. Tuy nhiên, nếu hít phải hơi nồng độ cao có thể khiến hệ thần kinh trung ương CNS bị tê liệt gây hiện tượng buồn ngủ, chóng mặt, choáng váng, đau đầu, buồn nôn thậm chí mất khả năng điều khiển cơ thể. Nếu tiếp tục hít trong thời gian dài có thể khiến nạn nhân hôn mê sâu và tử vong.
• Không được coi là hóa chất gây hại cấp tính cho da nhưng nếu phơi nhiễm liên tục có thể khiến da bị viêm, gây nên cảm giác bỏng rát, da bị khô hoặc nứt nẻ.
• Butyl Acetate tiếp xúc với mắt gây cảm giác bỏng rát, mắt đỏ phồng rộp, có thể khiến mắt bị mờ.

Cảnh báo nguy hiểm của Butyl Acetate

7. Các biện pháp xử lý khi xảy ra tai nạn với Butyl Acetate

7.1. Trường hợp nạn nhân bị bắn, dây vào mắt

Rửa ngay mắt với nước sạch một cách thận trọng. Tháo bỏ kính áp tròng nếu đang sử dụng và có thể tháo được. Tiếp tục rửa mắt trong tối thiểu 15 phút trong khi giữ cho mí mắt hở. Sau đó, đưa đến cơ sở y tế gần nhất để xử lý tiếp.

7.2. Trường hợp nạn nhân tiếp xúc qua da

Nhanh chóng lột bỏ quần áo bị dính hóa chất, rửa sạch vùng da tiếp xúc với hóa chất bằng nước sạch ( có thể dùng xà phòng nếu có).

7.3. Trường hợp nạn nhân tiếp xúc qua đường hô hấp

Đưa nạn nhân tới nơi thoáng khí, nếu không thể hồi phục nhanh chóng, cần chuyển nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất, luôn giữ ngực nạn nhân ở tư thế thuận lợi để hô hấp.

7.4. Trường hợp nạn nhân tiếp xúc qua đường tiêu hóa

Không kích thích gây nôn mà đưa nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất. Trường hợp nạn nhân nôn, cần giữ đầu nạn nhân sao cho đầu thấp hơn hông để tránh hít lại hơi của chúng.

7.5. Trường hợp xảy ra hỏa hoạn do Butyl Acetate

• Đứng đầu hướng gió, đặc biệt tránh xa các khu vực thấp.
• Loại bỏ tất cả những nguồn có thể gây cháy nổ trong phạm vi khu vực xảy ra hỏa hoạn.
• Sơ tán những người không liên quan ra khỏi khu vực xảy ra hỏa hoạn.
• Chỉ sử dụng các bột hóa chất khô, cacbon dioxit, cát hoặc đất với những vụ hỏa hoạn nhỏ. Tuyệt đối không dùng vòi phun nước có áp lực để dập lửa, tránh trường hợp ngọn lửa lan rộng hơn do Butyl Acetate nhẹ hơn nước, ít tan trong nước.

7.6. Trường hợp tràn đổ, rò rỉ Butyl Acetate ra môi trường

Nếu lượng hóa chất rò rỉ ít, khoảng dưới một thùng, sử dụng cát để ngăn chặn dòng chảy, không cho chúng xâm nhập vào hệ thống cống rãnh. Sau đó lau sạch khu vực xảy ra sự cố.

Nếu lượng hóa chất bị rò rỉ lớn, trên một thùng, cần sử dụng xe bồn tới bồn chứa để thu hồi hoặc loại bỏ chúng một cách an toàn. Không sử dụng nước để rửa chất cặn, giữ lại những chất thải ô nhiễm. Cho các chất cặn bay hơi hoặc ngâm chúng trong các chất có khả năng hấp thụ phù hợp rồi loại bỏ an toàn. Thu hồi đất bị ô nhiễm và loại bỏ an toàn.

Butyl Acetate

8. Biện pháp cất giữ, bảo quản Butyl Acetate

• Khu vực cất giữ phải thoáng gió, tránh xa ánh nắng mặt trời, các nguồn nhiệt và các nguồn gây cháy khác.
• Tránh xa các chất ăn mòn, các sản phẩm dễ cháy mà các sản phẩm này không gây hại hoặc nhiễm độc cho con người, các bình xịt, chất oxy hóa và các nguyên tố dễ bắt lửa.
• Cẩn trọng sự tích tụ hơi Butyl Acetate trong các hốc, không gian giới hạn do chúng nặng hơn không khí, tránh để thoát hơi trong thùng chứa ra ngoài và cần có hệ thống kiểm soát, xử lý hơi thích hợp.
• Duy trì nhiệt độ thùng chứa tương đương với nhiệt độ môi trường xung quanh.
• Đối với các thùng chứa lớn, cần được bao đắp xung quanh do trong quá trình bơm có thể phát sinh tích tụ phóng điện và sự phóng tĩnh điện có thể gây cháy nổ.
• Khi không sử dụng cần đóng chặt thùng chứa, tránh để thoát hơi ra ngoài.
• Đặc biệt, không sử dụng khí nén để đổ đầy, tháo ra hoặc xử lý.

9. Mua Butyl Acetate chất lượng giá tốt ở đâu tại Hà Nội?

Công Ty VietChem là nhà phân phối các sản phẩm hóa chất thí nghiệm, hóa chất công nghiệp uy tín, đảm bảo chất lượng cũng như giá thành tốt nhất hiện nay. Sau hơn 20 năm thành lập và phát triển, VietChem tự hào trở thành địa chỉ mua hàng được đông đảo quý khách hàng lựa chọn, tin yêu. Cùng với sự phát triển của internet, VietChem cũng đã xây dựng website riêng vietchem.com.vn giúp quý khách hàng dễ dàng tìm hiểu thông tin về sản phẩm cũng như đặt mua trực tiếp ngay tại nhà.

VietChem luôn phục vụ quý khách hàng theo những tiêu chí tốt nhất:

• Giá thành cạnh tranh nhất, có nhiều ưu đãi khi mua với số lượng lớn.
• Các sản phẩm đều đảm bảo chất lượng, cam kết chính hãng 100%.
• Nhân viên bán hàng am hiểu sản phẩm, luôn sẵn sàng giải đáp bất kỳ thắc mắc nào của khách hàng.- Thời gian vận chuyển nhanh chóng.
• Thao tác mua hàng, thanh toán đơn giản, nhanh gọn.

Nếu quý khách hàng đang có nhu cầu tìm mua hóa chất Butyl Acetate chính hãng, vui lòng liên hệ số hotline 0826 010 010 để được tư vấn hỗ trợ và báo giá sớm nhất

10. Câu hỏi thường gặp

• Xăng thơm tẩy sơn được không?

Xăng thơm cũng có thể được sử dụng để loại bỏ vết sơn trên bề mặt gạch. Khi áp dụng xăng thơm lên vết sơn, nó sẽ tác động vào các phần tử hóa học trong sơn, làm cho vết sơn bong ra và trở nên dễ dàng lấy đi bằng cách sử dụng vải ẩm. Tuy nhiên, do tính bay hơi nhanh của xăng thơm, quá trình loại bỏ vết sơn cần được thực hiện nhanh chóng để đạt được kết quả tốt nhất.

• Xăng thơm bao nhiêu 1 lít

Xăng thơm được bán lẻ với mức giá dao động từ 25.000 đến 30.000 đồng mỗi lít và có thể có sự biến động tùy thuộc vào thời điểm cụ thể.

• Xăng thơm có cháy không?

Xăng thơm có tính chất dễ cháy và cháy rất nhanh, vì vậy bạn cần đảm bảo nơi lưu trữ của nó khô ráo, thoáng mát, và nhiệt độ ổn định. Quan trọng nhất là không được để xăng thơm ở nơi có nguy cơ cháy nổ, như gần lửa hoặc nơi có nhiệt độ cao.

• Xăng thơm tiếng anh là gì?

"Xăng thơm" trong tiếng Anh được gọi là "butyl acetate"

• Xăng thơm có phải là xăng máy bay không?

"Xăng thơm" không phải là xăng máy bay. "Xăng thơm" thường được sử dụng trong ngành công nghiệp hóa chất là một loại dung môi có cấu trúc hóa học khác biệt và không được sử dụng như là nhiên liệu cho máy bay.

Xăng máy bay là loại nhiên liệu có chỉ số ốc tan cao, được dùng cho các máy bay và trước đây cũng dùng cho các xe đua. Trong tiếng Anh, xăng máy bay được gọi là AvGas (Aviation Gasoline), phân biệt với Mogas (Motor Gasoline) - loại xăng thông thường được sử dụng cho các phương tiện hàng ngày như ô tô và xe máy.

• Xăng thơm có chạy xe máy được không?

Đây là loại xăng không phù hợp cho việc sử dụng trong các xe gắn máy và các phương tiện giao thông khác.

• Xăng thơm tẩy keo được không?

Xăng thơm có thể tẩy được vết keo, thấm một ít xăng rồi chà nhẹ lên bề mặt vết keo, lặp lại động tác cho đến khi chúng được đánh bay hoàn toàn. Sau đó, dùng khăn khô lau sạch lại là xong. Lưu ý: Bạn nên lau nhẹ vết keo, nếu cọ quá mạnh rất có thể sẽ làm bay màu lớp sơn trên bề mặt dính bẩn.

• Xăng thơm khác xăng thường như thế nào?

Xăng thơm có mùi của dầu chuối, có tính chất lỏng và không có màu sắc đậm như xăng thông thường. Đặc biệt, nó tan chậm khi hòa vào nước và dễ bị thủy phân.