Tìm hiểu không khí là gì? Chất lượng và tác động của không khí ô nhiễm

Hàng ngày hàng tỷ người và sinh vật trên trái đất này đều hít thở chung một bầu không khí. Đây là một trong những thành phần không thể thiếu để có thể duy trì sự sống cho con người. Tuy chẳng còn xa lạ, nhưng nhiều người vẫn chưa nắm được kiến thức về môi trường không khí là gì? Không khí bao gồm những thành phần nào? Tính chất và sự ô nhiễm không khí ảnh hưởng thế nào? Hãy cùng VietChem giải đáp thắc mắc qua bài viết nhé!

Không khí là thành phần không thể thiếu để duy trì sự sống 

Khái niệm môi trường không khí là gì?

Không khí là lượng chất khí luôn bao quanh chúng ta, không khí không có màu, không mùi, không vị, đây là một yếu tố quyết định sự sống của con người cũng như toàn bộ sinh vật sống trên trái đất.

Không khí cung cấp cho động vật, thực vật trong môi trường nhỏ. Một khu rừng, trong phòng ở, hay rộng hơn là một thành phố, thì được gọi là không khí. Đây chủ yếu là phần không khí bao quanh trái đất với độ dày từ 10 – 15km, và khi ở những trường hợp khác nhau, chất lượng cũng sẽ khác nhau.

Thử tưởng tượng, nếu ngừng hít thở trong vòng 3 phút, bạn có thể không thể sống được.

Không khí gồm những thành phần nào?

Không khí có 3 phần chính: Thành phần cố định, thành phần không cố định và thành phần có thể biến đổi.

Thành phần cố định của không khí

1.Thành phần cố định

Đây được xem là thành phần chính của không khí, thường có các khí cố định như nito chiếm 78,09%; oxy chiếm 20,95% và khí trơ chiếm 0,93%. Chúng sẽ cùng các vi lượng khí hiếm như Ne, He, Kr, Xe…tạo nên thành phần cố định của khí quyển, ở bất kỳ chỗ nào trên trái đất thì có tỉ lệ đều giống nhau.

2. Thành phần có thể thay đổi

Đây là phần chứa khí cacbonic và hơi nước trong không khí. Ở điều kiện thường thì lượng cacbonic là 0,02% - 0,04%. Và hàm lượng hơi nước dưới 4%. Tuy nhiên, hàm lượng của các thành phần này thường thay đổi theo điều kiện khí hậu cũng như theo mùa. Thành phần này làm thay đổi đến đời sống và sản xuất của con người.

3.Thành phần không cố định

Các thành phần không cố định của không khí bao gồm 2 nguồn:

Tác động của con người gây ô nhiễm môi trường hình thành. Thiên nhiên xuất hiện những thiên tai đột ngột xuất gây nên các chất ô nhiễm mà hình thành.

Hai nguồn trên là những nguồn chủ yếu tạo nên thành phần bất ổn định trong không khí, đây là yếu tố gây ô nhiễm không khí.

Ngoài 3 thành phần chính, không khí còn có một lượng nhỏ các ion âm. Ion âm được nghiên cứu  như 1 loại vitamin của không khí. Nó có thể giúp con người duy trì chức năng sinh lý được bình thường, chúng có nhiều ở các khu vực biển, rừng núi, nông thôn… sẽ khiến con người ở đó cảm thấy thoải mái.

Thành phần không cố định bao gồm các nguồn gây ô nhiễm không khí

Ban đêm thường là những khoảng thời gian nhiệt độ thấp hơn, các phương tiện giao thông và con người hoạt động hạn chế, đây là thời điểm dễ chịu, mát mẻ hơn không khí ban ngày. Những cơn mưa khói bụi trong không khí được hòa tan vào nước mưa, cũng giúp thanh lọc không khí rất hiệu quả.

4. Những ảnh hưởng của môi trường không khí

Không chỉ quyết định sự sống của con người, không khí còn tác động đến động thực vật xung quanh.

Nếu không có không khí con người không thể hít thở và sự sống của con người, nếu như trong đám cháy, người bị ngạt hơi là do sự thiếu hụt không khí. Bầu không khí trong lành sẽ giúp con người trở nên thoái mái, thư giãn hơn.

Khi cảm thấy mệt mỏi, đứng dưới nơi nhiều cây cối, không khí trong lành, mọi người sẽ cảm nhận được sự khỏe mạnh về sức khỏe, và sự thư thái về tinh thần.

Động vật và thực vật cũng xảy ra quá trình trao đổi khí có trong bầu không khí để diễn ra quá trình trao đổi chất cho cơ thể. Nếu thiếu quá trình này cây cối, động vật sẽ ốm yếu, gầy gò và dẫn mất đi sự sống.

Khái niệm ô nhiễm không khí là gì? Tác hại và làm sao để hạn chế sự ô nhiễm không khí

Ô nhiễm không khí là sự thay đổi lớn trong thành phần của không khí hoặc có sự xuất hiện các khí lại làm cho không khí không còn sạch, tỏa mùi, giảm tầm nhìn xa, gây biến đổi khí hậu, gây bệnh có người và các loài sinh vật.

Khói thải công nghiệm cần được xử lý trước khi xả ra không khí

1. Các chất làm không khí ô nhiễm

Chất gây ô nhiễm sơ cấp: núi lửa phun trào, khí thải động cơ, nhà máy, từ mùi rác thải, nước thải, chất gây ô nhiễm phóng xạ…

Chất gây ô nhiễm thứ cấp: bụi từ chất ô nhiễm sơ cấp, tầng ozon…

Thành phần của không khí vốn không được cân bằng, khói bụi tăng lên, hàm lượng các chất hóa học có trong không khí biến động tăng đến mức không được kiểm soát, … chính là thời điểm ô nhiễm không khí hình thành. 

Tại các thành phố lớn như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh… vào giờ tan tầm thì mức độ ô nhiễm tăng cao. Lượng phương tiện giao thông, lượng khói thải của hoạt động công nghiệp ra môi trường là cực lớn, khiến cho con người có cảm giác ngột ngạt và khó chịu với lượng bụi mịn PM2.5 lớn, vô cùng nguy hiểm.

Bầu không khí đáng báo động tại Thành phố Hà Nội

Theo thống kê vào tháng 10 năm 2016, Thủ đô Hà Nội có mức độ ô nhiễm đứng thứ 2 Thế giới chỉ sau Bắc Kinh (Trung Quốc).Nếu hít phải bầu không khí ô nhiễm, con người cũng như động vật sẽ bị tổn thương hệ hô hấp, lâu dần sẽ gây nhiều bệnh tật nguy hại.

Không khí là hoàn toàn miễn phí, nhưng không vì điều đó mà chúng ta có thể xả thải bừa bãi, hủy hoại môi trường sống của chính chúng ta được.

Ô nhiễm không khí không chỉ là bài toán nan giải tại Việt Nam mà hầu hết các quốc gia trên thế giới đều mắc phải. Việc ô nhiễm không khí ảnh hưởng rất lớn đến cuộc cống cũng như sức khỏe của con người, nhẹ thì có thể là ho, hắt hơi, viêm xoang, cảm cúm, dị ứng…nặng hơn là viêm phổi, ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.

2. Tác hại đối với sức khỏe con người

Tổ chức Y tế Thế giới ước tính mỗi năm có khoảng 2 triệu người chết vì ô nhiễm không khí. Ô nhiễm không khí, khiến con người hút phải các khí độc hại như:

• Khí Benzen: Gây kích ứng đường hô hấp, viên da dị ứng, thiếu máu, rối loạn hệ thần kinh trung ương, chậm phát triển.Benzen còn là chất gây ung thư mạnh.

Bụi mịn bao quanh nhìn tưởng như màn sương mù mịt 

• Khí sunfuro SO₂: Gây co thắt phế quản, mề đay, bệnh đường ruột và viêm thành mạch.
• Khí nito dioxit NO₂: Gây dị ứng phế quarnm, lâu dài thành bệnh đường hô hấp
• Khí cacbon oxit CO: Hít phải sẽ nhanh chóng gây bất ổn khó chịu khi hít vào, thậm chí gây tử vong
• Sương mù axit: gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe khi tiếp xúc
• Khí cacbonic CO₂: Khi hút phải hây đau đầu, buồn nôn, đau cơ, đau khớp, hoa mắt chóng mặt, tê liệt nhẹ.Ở nồng độ cao tạo ra vị chua trong miệng, cảm giác đau họng, mũi…

3. Tác hại của ô nhiễm không khí đối với môi trường

Ô nhiễm không khí chính là một trong những nguyên nhân rất lớn gây ra hiện tượng ô nhiễm môi trường và nó đã làm cho môi trường sống của chúng ta ngày càng trở nên tồi tệ hơn nhiều lần.

Vấn đề này tuy đã được các tổ chức bàn luận để đưa ra các giải pháp nhưng vẫn không cải thiện được, thậm chí không khí vẫn ngày càng ô nhiễm hơn và nó vẫn còn là một vấn đề cấp thiết cần được giải quyết.

Chất lượng không khí làm ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, sức khỏe giảm cũng dẫn đến suy giảm về kinh tế. Vì thế việc giảm ô nhiễm không khí là vô cùng cần thiết.

Thực trạng ô nhiễm môi trường không khí ở Việt Nam

Ở Việt Nam thì mức độ ô nhiễm môi trường không khí ở mỗi nơi sẽ có những cấp độ khác nhau song nồng độ các chất ô nhiễm đều vượt quá mức cho phép.

Theo các nghiên cứu cho thấy, tại Việt Nam hiện đang nằm trong 10 quốc gia có không khí ô nhiễm nhất thế giới. Sự gia tăng dân số cùng với sự gia tăng đột biến của các phương tiện giao thông trong khi cơ sở hạ tầng nước ta còn hạn chế càng khiến cho tình hình ô nhiễm trở lên trầm trọng hơn nhiều.

Đối phó với môi trường không khí ô nhiễm như thế nào?

Việc nâng cao ý thức xả thải khí ra môi trường chắc chắn sẽ đem lại hiệu quả bằng việc hạn chế các phương tiện giao thông, xử lý khí thải tại các khu công nghiệp trước khi xả thải, hạn chế đốt rác…Thêm vào đó là việc con người tự ý thức , trồng nhiều cây xanh, dọn dẹp vệ sinh môi trường sống, vệ sinh bảo dưỡng thiết bị định kỳ. 

Không khí trong lành con người cảm thấy thoải mái vui vẻ hơn

Để tạo nên chất lượng không khí an toàn, nhiều quốc gia cũng chú ý đến vấn đề này đã áp dụng nhiều điều luật để bảo vệ bầu không khí, bằng cách giảm lượng phương tiện khi tham gia giao thông, bằng các phương tiện bằng điện, nhiên liệu hidro, sử dụng các năng lượng tái tạo, nâng cấp đường xá, thường xuyên sử dụng xe phun nước tưới cây, rửa đường…

Khi hít thở không khí trong lành, chúng ta có thể cảm nhận được 06 lợi ích:

• Ngăn ngừa oxy hóa.
• Giảm stress.
• Kích thích hệ miễn dịch, giảm dị ứng, hen xuyễn hoặc các tình trạng hô hấp.
• Cơ thể khỏe khoắn và tràn đầy năng lượng.
• Loại bỏ độc tố tích tụ trong cơ thể.
• Cải thiện sức khỏe và tâm trạng.

Trên đây là những giải đáp của VietChem về môi trường không khí là gì? Không khí gồm những thành phần nào, chất lượng và ô nhiễm không khí … giúp mọi người hiểu hơn về bầu không khí. Không khí là thành phần không thể thiếu trong sự sống, vì thế hãy cùng bảo vệ sức khỏe, bảo vệ bầu không khí của chúng ta.

Tham khảo thêm: 

• Thực trạng biến đổi khí hậu và các giải pháp khắc phục hiệu quả nhất
• Lưu huỳnh dioxit SO2 - hiểm họa nghiêm trọng đến hệ hô hấp