Chắc các bạn đã từng nghe đến cái tên thạch tín đúng không, một trong những loại dược liệu giúp điều trị bệnh hen suyễn, giang mai và các bệnh lý ngoài da. Để hiểu rõ hơn về thạch tín là chất gì? Có đặc điểm và ứng dụng thế nào? Hãy cùng dành vài phút đọc bài viết này nhé !

Thạch tín có mặt ở khắp nơi trên thế giới

Tìm hiểu về thạch tín là chất gì?

Thạch tín hay còn được gọi là Asen (tên tiếng anh là Arsenic), có ký hiệu hóa học As và có số nguyên tử là 33. Thạch tín tự nhiên có thành phần chủ yếu là oxit của asen với công thức hóa học là As₂O₃ và As₂O_5.

Đây là một trong những hóa chất bán kim loại tự nhiên, được các nhà nghiên cứu cho rằng chất này có mặt và được tìm thấy ở khắp nơi trên thế giới.

Asen đóng vai trò quan trọng của trong lớp vỏ trái đất, vì là thành phần chính của lớp trầm tích. Điều này có nghĩa là, có thể tìm thấy thạch tín ở bề mặt nước,  trong các tầng nước ngầm... Đặc biệt hơn, thạch tín có thể tồn tài ở nước, có khi trong cả không khí, trong lòng đất và thực phẩm.

Đây cũng là một trong những loại dược liệu giúp điều trị bệnh hen suyễn, giang mai và các bệnh lý ngoài da như bệnh vẩy nến, bệnh chàm,… Tuy nhiên, bên cạnh mặt lợi, thạch tín cũng được xem là con dao hai lưỡi có thể đe dọa đến tính mạng người dùng. Điều nguy hiểm của Asen là dễ thâm nhập vào cơ thể con người qua như da, hô hấp, hệ tiêu hoá...

Thạch tín có số nguyên tử là 33, ký hiệu hóa học là As

>>>XEM THÊM:Gốc phenyl là gì? Cấu trúc, liên kết và đặc điểm cơ bản

Thạch tín có thể thường xuất hiện và tồn tại trong các giếng khoan nhân tạo. Chính vì thế, nếu đang sử dụng nguồn nước từ các giếng khoan...Tuy nhiên, kể cả đã xử lý nước qua các bể lọc. Bạn chỉ nên sử dụng nguồn nước này để sinh hoạt hàng ngày như tắm giặt,…không nên sử dụng để ăn uống và nấu nước.

1. Tính chất vật lý của Asen

Đây là một chất tan dễ dàng trong nước. Khác với asen nguyên chất và oxit của nó, thạch tín là một chất không màu, không mùi, dễ tan trong nước và có thể làm đổi màu quỳ tím.

Asen có nhiều dạng thù hình, có màu sắc khác nhau, có loại có màu trắng như thiếc hoặc màu xám bạc, khá giòn.

Nguyên liệu này đã được nhà nghiên cứu người Đức - Albertus Magnus tìm thấy vào năm 1250 có Trọng lượng nguyên tử là: 74.92160; Mật độ: 5.776 gram; Điểm nóng chảy là 817 độ C.

Asen được tìm thấy năm 1250

2. Phân loại thạch tín

Thạch tín được chia làm 2 loại chính đó là: hữu cơ và vô cơ.

Thạch tín hữu cơ: thường tìm thấy nhiều trong mô thực vật,  thịt động vật. Đối với cơ thể người thì không hề gây hại. Đây là các hợp chất có chứa nguyên tử asen như axit 4-hidroxy-3-nitrobenzenearsonic.

Thạch tín vô cơ: Asen vô cơ thường tồn tại dưới dạng hòa tan trong đất đá hoặc nước. Loại này thường có hai loại chính có tên gọi là và arsenit và arsenate. Là nguyên tử asen ở dạng kim loại tinh khiết hoặc  hợp chất asen không có liên kết với gốc carbon.

Theo các chuyên gia, thạch tín được xem là con dao hai lưỡi. Vì khi ở trạng thái nguyên chất hay còn gọi là  hữu cơ chúng khá lành tính và không độc hại.

Tuy nhiên, khi bị biến đổi sang dạng hợp chất vô cơ, kim loại này cực độc, chất độc trong thạch tín vô cơ được nghiên cứu là cao gấp 4 lần thủy ngân. Asen chính là hóa chất được Cơ quan nghiên cứu ung thư Quốc tế và liên minh Châu Âu (EU) xếp vào nhóm đầu tiên trong bảng chất độc gây ung thư.

Thạch tín được chia thành hữu cơ và hữu cơ

Arsenic sẽ biến đổi như thế nào khi vào môi trường?

Arsenic được tìm thấy tự nhiên ở trong đất cùng các khoáng chất để đi vào không khí, nước và đất qua gió bụi. Hoặc chúng có thể vào nước từ các dòng chảy ngầm hay thiết bị lọc nước. 

Arsenic không bị phân hủy trong tự nhiên, nó chỉ có thể chuyển thành một dạng khác mà thôi. 

Rất nhiều phức hợp của Arsenic có thể phân hủy trong nước, hầu hết chúng trong nước đều lắng đọng trong đất cặn. 

Tác dụng và ứng dụng của thạch tín 

1. Thạch tín trong sản xuất công nghiệp

Trong ngành công nghiệp, thạch tín được hợp kim với chì để tạo thành kim loại có tính chất bền và cứng.

Ngoài ra, bột thạch tín cũng được sử dụng để làm đạn, các loại pin, đồ thủy tinh,... Một ứng dụng khác là thạch tín còn được sử dụng trong pháo hoa hoặc làm chất pha tạp cho các thiết bị trạng thái rắn như bóng bán dẫn.

Ứng dụng nhiều như vậy, nhưng do As chứa chất độc mạnh cộng với sức ép từ Cơ quan bảo vệ môi trường Mỹ (EPA), mọi nơi đều ngưng sử dụng hợp chất này.

2. Asen được sử dụng trong nông nghiệp

Năm 1940, Thạch tín được sử dụng làm chất bảo quản gỗ, ngăn ngừa thối rữa trong gỗ

Năm 980: Dược liệu này được sử dụng để làm thuốc trừ sâu, nhằm tiêu diệt sâu bọ gây hại mùa màng. Nhưng vì có tính độc hại, nên năm 2003, các loại thuốc diệt mối, thuốc trừ sâu…có chứa Asen đã được các nhà sản xuất tự nguyện ngưng sản xuất bởi tác động xấu đến sức khỏe.

Asen được dùng làm thuốc trừ sâu

3. Asen sử dụng trong y tế

Asen đã được biết đến như một tác nhận trị liệu bệnh vào khoảng thế kỷ 4 TCN, được người dân Hy Lạp cổ đại dùng để điều trị lở loét hoặc sử dụng để làm rụng lông.

Vào năm 1786, bác sĩ người Anh - Thomas Fowler đã nghiên cứu và ứng dụng thạch tín vào một số loại thuốc bổ, thuốc giúp điều trị các bệnh như: Bệnh thiếu máu, đau đỏ mắt, bệnh bạch cầu, bệnh vẩy nến, hen suyễn, bệnh bạch cầu…

Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu phát hiện thuốc chứa thạch tín làm suy giảm lượng tế bào bạch cầu ở người bình thường sau quá trình sử dụng thuốc. Làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư nên các nhà nghiên cứu đã loại bỏ thạch tín trong điều chế thuốc trị bệnh.

Chúng ta bị nhiễm Asen như thế nào?

• Asen là một trong những yếu tố vô cùng độc hại, chúng ta có thể bị nhiễm chúng qua thực phẩm, nước và không khí. 
• Phơi nhiễm cũng có thể xảy ra thông qua tiếp xúc da với đất hoặc nước có chứa chúng. 
• Trẻ em dễ bị nhiễm chất độc này từ trong bụng mẹ do bị dị tật bẩm sinh và có nguy cơ cao mắc các bệnh ung thư về sau.

Vậy thạch tín độc như thế nào?

Thạch tín không chỉ được tìm thấy trong thuốc điều trị bệnh mà còn có thể tồn tại trong thực phẩm bẩn, nguồn nước bị ô nhiễm,…

Theo Cơ quan bảo vệ môi trường Mỹ cho biết, tiêu chuẩn thạch tính cho phép có trong nước uống là từ 50 µg/L giảm xuống 10 µg/L. Tuy nhiên, việc tiếp xúc sử dụng các yếu tố này hàng ngày sẽ tạo điều kiện cho chất độc tích tụ trong cơ thể và gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe.

Thạch tín vô cùng nguy hiểm cho da

Thạch tín gây tác hại gì đến sức khỏe con người?

Việc bị ngộ độc thạch tín có thể gây ra các tác hại vô cùng nguy hiểm cho da như: gây biến đổi sắc tố da, sạm da, lão hóa da. Nguy hiểm hơn, Asen làm nguy cơ mắc bệnh ung thư da nhanh hơn.

Hay bị nhiễm độc cấp tính như bị nôn mửa, tiêu chảy liên tục, khát nước dữ dội, mạch đập yếu, đau bụng, tiểu khó, khiến mặt nhợt nhạt,  thâm tím,… Nhiễm độc cấp tính sẽ rất nguy hiểm nếu như  không được cấp cứu kịp thời, có thể dẫn đến tử vong.

Còn việc bị nhiễm độc thạch tín mạn tính chủ yếu là do lượng nhỏ Asen tích tụ trong cơ thể trong thời gian dài gây nên. Một số triệu chứng nhiễm độc mạn tính xuất hiện trong giai đoạn đầu như tăng hoặc giảm sắc tố da, khi đó da xuất hiện những nốt thâm nhỏ, xuất hiện nhiều nhất là ở ngực, bụng,  cẳng chân… Ngoài ra, trên da còn xuất hiện các mảng dày sừng giống như mụn cơm, sau đó sẽ lan thành từng mảng.

Ngoài những tác hại trên, nếu sử dụng Asen trong thời gian dài có thể gây các biến chứng như: Ảnh hưởng đến hệ thần kinh, làm mất cảm giác của thính giác, cảm giác của tay chân, dẫn đến bệnh tiểu đường, các bệnh về gan, nhồi máu cơ tim, sẩy thai…

Thạch tín là một trong những loại dược liệu giúp điều trị một số bệnh hiệu quả, nhưng không nên chủ quan vì hoá chất này còn được mệnh danh là “vua của chất độc”, vì thế không nên tự ý mua và sử dụng.

Các biện pháp ngăn ngừa ngộ độc thạch tín

1. Chỉ sử dụng nguồn nước sạch, an toàn 

Đây là một trong những biện pháp tốt nhất để ngăn ngừa sự tiếp xúc với thạch tín. Chúng ta chỉ sử dụng nguồn nước đã được nhà nước cho phép và ngay lập tức ngừng sử dụng nguồn nước nếu như nghi ngờ bị nhiễm bẩn.

2. Nên kiểm tra sức khỏe thường xuyên

Những ai sống ở những nơi có nguy cơ cao tiếp xúc với chất độc này nên thường xuyên kiểm tra sức khỏe để phát hiện sớm các dấu hiệu của nhiễm độc mãn tính.

3. Mặc trang phục bảo hộ nếu tiếp xúc với môi trường asen

Việc mặc các trang phục bảo hộ đầy đủ là hoàn toàn cần thiết để tránh tiếp xúc với thạch tín. Nên tắm rửa, thay quần áo sau khi rời khỏi nơi làm việc.

Vậy là các bạn đã cùng VIETCHEM tìm hiểu xong những thông tin về thạch tín là chất gì, cũng như các tính chất, ứng dụng và tác hại của nó. Hãy để lại nhận xét, ý kiến hoặc thắc mắc phía dưới để cùng vietchem.com.vn trao đổi và thảo luận thêm nhé!

Xem thêm các sản phẩm của VIETCHEM.

• Ethanol - cồn thơm 96% C2H5OH Việt Nam
• Chlorine Hi-Chlon Ca(OCl)2 70%, Nhật Bản, 45kg/thùng